Ông Lốt là ai ?

Quan Xà Thần hay gọi là Ông Lốt là vị thần rắn tượng trưng cho sự linh thiêng, huyền bí và sức mạnh phi thường trong tín ngưỡng thờ Mẫu được xem là vị thần linh canh giữ sông ngòi, trợ giúp con người trong vấn đề di chuyển, đánh cá và che chở người dân trước những hiểm nguy, quan xà thần, ông lốt thường được thờ phụng với Thanh Xà Đại Tướng Quân và Bạch Xà Đại Tướng Quân trong hệ thống Ngũ Hổ thuộc Tứ Phủ. Không giống với Quan Ngũ Hổ được đặt thờ bên dưới ban thờ Thánh Mẫu, xà thần sẽ được bố trí trong điện thờ theo ba kiểu:

• Hoặc được bài trí nằm phía dưới ban Công Đồng.
• Hoặc được vắt lên phía bên trên ban Công Đồng.
• Hoặc được treo trên trần cao của điện thờ Tứ Phủ.

Thần tích Quan Xà Thần trong tín ngưỡng Tứ Phủ

Quan Xà Thần và các vị thần rắn khác đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu có trách nhiệm trông coi cúng tế, canh giữ cửa âm, lạch nước, đuổi ma trừ quỷ. Nhiều vị Chúa Bà cũng có liên quan đến hình ảnh Xà thần trong danh hiệu hoặc điển tích, như:

• Chúa Thác Bờ
• Chúa Tây Thiên
• Chúa Nguyệt Hồ
• Chúa Lâm Thao
• Chúa Ngũ Phương
• Chúa Ba Nàng
• Chúa Then
• Chúa Bạch Hạc Xuân Nương

Tam Đầu Cửu Vĩ

Trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam, Tứ Phủ cũng có một vị Quan Xà Thần đặc biệt hơn tên là Tam Đầu Cửu Vĩ. Tam Đầu Cửu Vĩ là một vị thần rắn đặc biệt có thân hình ba đầu chín đuôi là vật cưỡi của một số vị như Quan Lớn, Quan Hoàng như Quan Lớn Đệ Tam, Quan Hoàng Cả trong đó nổi tiếng nhất với bức tranh dân gian Ông hoảng bảy cưỡi lốt hay quan hoàng bảy cưỡi tam đầu cửu vĩ.