Ngọc Hoàng Thượng Đế Vô Cực Đại Thiên Tôn hay thường xưng là Ngọc Hoàng, Ngọc Đế, Ông Trời, là vị thần tối cao cai trị Vũ trụ, vạn vật (Tam sinh) theo Tôn giáo và tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Ngọc Hoàng còn được miêu tả là một vị vua già nua, mái tóc muối tiêu, khoác áo choàng, tay phải nắm ngọc tỷ, ngồi trên ngai vàng ở cung điện Linh Tiêu.

• Cai quản Thiên đình, 36 tầng trời, 72 cõi đất.
• Phân công, điều động các vị thần linh.
• Xem xét sổ sinh tử, cai quản luật luân hồi.
• Ban phước, giáng họa cho con người.

Sự tích Ngọc Hoàng Thượng Đế

Có nhiều truyền thuyết khác nhau về sự tích Ngọc Hoàng Thượng Đế, nhưng phổ biến nhất là:

1. Hạo Thiên Kim Quy:

Theo truyền thuyết này, trước khi có đất trời chỉ có chân không, hỗn mang. Một con rồng to lớn Thanh Long xuất hiện, cõng trên lưng một phiến đá hình vuông. Trên phiến đá mọc ra một đoá hoa sen, sinh ra một vị thần tên là Ngọc Hoàng. Ngọc Hoàng lúc bấy giờ đã chiến thắng các vị thần khác và lên ngôi Thiên vương, cai trị ba cõi trời, đất và loài người.

2. Từ Hư Vô:

Theo câu chuyện này, Ngọc Hoàng vốn dĩ là một ông tiên tu hành đắc đạo.
Sau khi vượt qua nhiều kiếp tu hành, Ngọc Hoàng đã đắc đạo được quả vị tối thượng làm Thiên vương cai trị ba cõi.

3. Ngọc Hoàng Thượng Đế: Hành trình từ Thái Tử đến Thiên Đế

Theo Cao Thượng Ngọc Hoàng Bản Hạnh Tập Kinh của Đạo giáo, Ngọc Hoàng chính là Con của vua Tịnh Đức Vương cùng Hoàng Hậu Bảo Nguyệt Quang tại Quang Nghiêm Diệu Lạc Quốc. Thái Tử thông minh, tài giỏi, thay vua cha trị vì nước nhà, yêu nhân dân lại thường làm việc thiện. Sau khi vua cha mất, Thái Tử rời hoàng cung, xuất gia tại Phổ Minh Hương Nham Sơn trai quả 3.200 kiếp, chứng được Kim Tiên, hiệu là Tự Nhiên Giác Hoàng. Trải qua cả trăm triệu kiếp, Người hi sinh thân mình nhằm cứu rỗi nhân loại, trở thành Ngọc Đế, thống trị Vũ trụ.

Bốn phương trời và vị thần do Ngọc Hoàng Thượng Đế cai quản:

• Trung Thiên: Ngọc Hoàng đích thân cai quản điều khiển 36 Chòm sao, 3000 hành tinh, 72 địa sát cùng tứ đại Bộ Châu.
• Bắc Thiên: Do Tử Vi Đại Đế cai quản, ban phát phúc lộc của cải điều khiển số phận loài người.
• Nam Thiên: Do Văn Xương Đế Quân và Văn Hành Thánh Đế cai quản, ghi chép công tội, dạy dỗ Nhân tâm, cúng tế chư thần.
• Đông Thiên: Do Quang Minh Đại Đế cai quản, ban phước gia tăng sức khoẻ, trừ tai ương xá phạt, cứu nguy cho chúng sinh.
• Tây Thiên: Do Như Lai Phật cai quản sau này truyền cho Phật Tổ Quan Âm cùng Thích Ca Mâu Ni, dạy dỗ nhân tâm, hướng chúng sinh làm lành, thực hành Chánh pháp.