Chúa Bà Bản Cảnh ( Mẫu Bản Cảnh ) là ai ?

Chúa Bà Bản Cảnh (Mẫu Bản Cảnh) đại diện cho một nhóm Chúa Bói địa phương không thuộc hàng Tứ Phủ. Hình ảnh Mẫu Bản Cảnh là một số vị thánh địa phương như: Chúa Tây Thiên, Chúa Thác Bờ, Chúa Lâm Thao, Chúa Năm Phương…

Tìm hiểu thêm về Chúa Bà Bản Cảnh

Huyền thoại về Bà Chúa Năm Phương – Chúa Bà Bản Cảnh và vị thần cai quản ngũ phương

Bà Chúa Năm Phương hay thường gọi là Chúa Ngũ Phương là một nhân vật thánh linh trong văn hoá tín ngưỡng Việt Nam. Tuy ít được biết đến qua tín ngưỡng thờ Mẫu nhưng bà nằm trong nhóm Chúa Bà Bản Cảnh, song Bà vẫn có sức mạnh siêu nhiên, cai trị và bảo hộ năm phương trời đất. Danh xưng của Bà thường được nhắc đến với các danh xưng khác như Bà Chúa Quận Năm Phương hoặc Vũ Quận Bạch Hoa Công Chúa.

Tương truyền, dưới triều vua Ngô Quyền đánh đuổi quân Nam Hán xâm lăng, Bà Chúa Năm Phương đã thác sanh vào gia tộc họ Võ ở làng cổ Gia Viên, huyện Kinh Môn cũ (ngày nay là phường Gia Viên, quận Ngô Quyền, tỉnh Hải Phòng). Với tài năng cùng một lòng yêu thương đất nước, Bà trở thành một nữ tướng tài giỏi, được vua Ngô Quyền tin cậy giao phó trọng trách cai quản lương thực, đạn dược trong đại bản doanh Gia Viên ở Làng Cấm (phố Cấm ngày nay). Nhờ sự đảm đang cùng mưu trí của Bà, nghĩa quân Ngô Quyền đã được cung cấp đầy đủ lương thực, đạn dược, góp phần to lớn làm nên chiến thắng oanh liệt ở sông Bạch Đằng năm 938, kết thúc ách thống trị 1000 năm Bắc thuộc của nhà Đông Hán. Sau chiến thắng, vua Ngô Quyền ban tặng Bà tước vị cao quý Ngô Vương Vũ Quận Chúa.

Để ghi nhớ công lao to lớn của Bà Chúa Năm Phương, nhiều đền thờ đã được lập nên để phụng thờ Bà, trong đó nổi tiếng nhất là các địa điểm tại Hải Phòng:

Huyền thoại về Bà Chúa Lâm Thao – Chúa Bà Bản Cảnh và chữa bệnh cứu người

Bà Chúa Lâm Thao thường được gọi là Bà Chúa Ót là một vị nữ thần linh thiêng thuộc bộ Tam vị Chúa Mường nằm trong nhóm Chúa Bà Bản Cảnh. Nơi thờ tự chính của Bà là đền Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, vì vậy Bà thường được gọi là Bà Chúa Lâm Thao. Mỗi năm vào mùa xuân, cả ngàn người cùng con nhang đệ tử ở khắp nơi đều đến đền để cúng lễ, cầu xin may mắn và bày tỏ lòng thành kính.

Bà Chúa Lâm Thao còn được gọi là Bà Chúa Ót vì một lý do thú vị. Trong hệ thống Tam vị Chúa Mường, Bà được thờ tại vị trí sau cùng, thường được gọi là “út”. Tuy nhiên, theo lối đọc dân gian, “út” được phát âm sai trở thành “ót”, do đó mà Bà có thêm cách gọi đặc biệt này.

Bà Chúa Lâm Thao được nhắc đến với khả năng tiên tri siêu phàm cùng lòng nhân hậu vô bờ bến. Tương truyền, Bà là con dâu của nhà vua Hùng Vương, người từ bé đã bị mù một con mắt. Tuy nhiên, với tài năng hơn người, Bà được vua cha giao phó nhiệm vụ trông coi quân lính tham gia các chiến trận. Không chỉ vậy, Bà cũng có tài bốc thuốc trị bệnh cứu dân, bà đã chu du đó đây nhằm giúp đỡ dân chúng.

Bên cạnh tài hoa cùng lòng nhân hậu, Bà Chúa Lâm Thao cũng được biết đến với tấm lòng hiếu thảo, thường xuyên ăn chay niệm Phật và thường cầu nguyện cho quốc thái dân an lạc. Khi trở lại trần gian, nhằm tưởng nhớ công lao cao cả của Bà, nhân dân đã dựng miếu Bà ở thị trấn Lâm Thao, huyện Việt Trì, tỉnh Phú Thọ nhằm thờ phụng và tưởng niệm.

Bà Chúa Nguyệt Hồ – Chúa Bà Bản Cảnh linh thiêng thứ hai trong Tam vị Chúa Mường

Bà Chúa Nguyệt Hồ thường được gọi là Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ hoặc Chúa Bói Nguyệt Hồ, là một vị nữ thần thiêng thuộc hệ thống Tam vị Chúa Mường nằm trong nhóm Chúa Bà Bản Cảnh. Bà được tôn sùng là vị thần thứ hai thuộc hệ thống Tam vị Chúa Mường, với khả năng bói toán siêu phàm cùng lòng nhân hậu vô bờ bến.

Bên cạnh cái tên “Bà Chúa Nguyệt Hồ”, dân gian thường gọi Bà với nhiều tên gọi khác như Nguyệt Nga Công chúa, Chúa Bói Nguyệt Hồ, v.v. Theo truyền thuyết, Bà Chúa Nguyệt Hồ là con gái út của Vua Hùng, cũng có thuyết nói rằng Bà giáng thế dưới thời Hùng Vương.

Nơi thờ chính thức của Bà Chúa Nguyệt Hồ là miếu thờ nằm ở xã Hương Vĩ, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Đền thờ còn có tên gọi là Từ Linh Hồ Nguyệt, thu hút đông đảo người dân cùng con nhang đệ tử đến cầu xin tài lộc, bình an và bày tỏ lòng thành kính.

Bà Chúa Nguyệt Hồ được biết đến với tài bói toán cực kỳ chuẩn xác và tài tình. Bà tài tiên đoán tương lai, hoá giải vận hạn, trợ giúp họ trải qua giai đoạn khốn khó nhất cuộc đời.

Bên cạnh khả năng bói toán, Bà cũng được nhắc đến với sự nhân hậu vô bờ bến. Bà cũng sẵn lòng giúp đỡ những hoàn cảnh gặp tai ương, hoạn nạn, đem tới cho họ cuộc đời tươi đẹp hơn.

Huyền thoại về Bà Chúa Cà Phê – Chúa Bà Bản Cảnh quyền năng ẩn dật trên núi

Bà Chúa Cà Phê là một vị nữ thần linh thiêng theo tín ngưỡng người Nùng từ thời thượng cổ, được coi là bà chúa bùa có nhiều quyền phép nhất trong tất cả các Chúa Bà Bản Cảnh. Nổi tiếng với tài bói toán phát lộc cực kỳ chuẩn xác, Bà thu hút nhiều con nhang đệ tử đến cầu xin tài lộc, an lành.

Tuy nhiên, trái ngược với nhiều vị nữ thần xung quanh, Bà Chúa Cà Phê thường lựa chọn đời sống ở ẩn trên đồi cao, hiếm khi xuất hiện trong nhân gian. Do vậy, sự xuất hiện của Bà cũng trở nên đầy bí hiểm, hiếm ai biết đến.

Tên gọi “Bà Chúa Cà Phê” của Bà có một truyền thuyết ly kỳ. Vào thời kỳ Pháp thuộc, người Pháp đã trồng đồn điền cà phê ở vùng đất Hữu Lũng, Lạng Sơn. Tuy nhiên, khi cà phê không phát triển tốt, nhân dân lại liên tiếp bị đau ốm, tai nạn. Lo lắng và hoảng sợ, họ đã về kêu khấn ở một miếu thờ giữa cánh rừng cà phê. Sau này, khi phát hiện ra nơi đây, nhân dân đã đóng góp kinh phí làm miếu thờ cúng Bà và tôn sùng Bà với tên gọi “Bà Chúa Cà Phê”.

Huyền thoại về Chúa Ba Nàng – Chúa Bà Bản Cảnh biểu tượng cho lòng dũng cảm và sự hy sinh cao cả

Toạ lạc ở Hữu Lũng, Lạng Sơn, đền thờ Chúa Ba Nàng là điểm tham quan linh thiêng thu hút nhiều du khách cùng con nhang đệ tử mỗi năm. Tương truyền, Chúa Bà là ba chị em sinh đôi ba, không may mắc khuyết tật bẩm sinh ngay khi chào đời.

Năm 1979, khi Cuộc chiến Biến giới nở rộ, lo ngại sẽ trở thành gánh nặng đối với bố mẹ trong tình cảnh khốn khó, ba chị em đã quyết tâm tự tử nhằm bảo toàn hạnh phúc lứa đôi. Hành động quả cảm và sự hi sinh của họ khiến nhân dân vô cùng thương tiếc và dựng miếu thờ để tưởng niệm.

Về sau này, ba chị em do Tứ phủ nuôi dưỡng đều được thờ cúng với danh hiệu Chúa Ba Nàng. Khi xuống hầu đồng, Chúa Ba Nàng luôn mặc y phục màu đen, tay phải cầm gậy, khua trống và đánh đàn bầu. Hình ảnh trên phản ánh nét thanh cao, dịu dàng và giàu lòng bi mẫn của ba vị nữ thần.

Chúa Ba Nàng không những là vị nữ thần thiêng liêng mà còn là hiện thân cho lòng can đảm cùng đức hi sinh cao đẹp. Câu chuyện về cuộc sống của họ đã truyền cảm hứng tới biết bao thế hệ độc giả, khơi dậy lòng trắc ẩn cùng tinh thần trách nhiệm đối với xã hội.

Huyền thoại về Bà Chúa Mọi – Bà Chúa Bản Cảnh bói toán ẩn dật trong tâm linh người Mọi

Bên cạnh những vị thần thánh linh thiêng nổi tiếng trong tín ngưỡng Việt Nam, Bà Chúa Mọi cũng là một vị thần linh bí ẩn, hiếm người biết đến. Bà là vị nữ thần xem bói mà người dân tộc Mọi tôn sùng, có tài tiên đoán và ban phát phúc lành cho con người.

Thật đáng tiếc, hiện nay sự tích về Bà Chúa Mọi đã bị mai một, làm cho tin đồn xung quanh Bà trở nên hiếm hoi. Do vậy, Bà vẫn luôn là một vị nữ thần bí ẩn trong tín ngưỡng người Mọi.

Mặc dù hiếm khi xuống hầu đồng, tuy nhiên khi xuất hiện, Bà Chúa Mọi luôn bận áo đen hoặc màu chàm và múa mồi. Hình ảnh múa mồi này đã trở thành nét đặc sắc trong các nghi thức thờ cúng Bà, bày tỏ lòng kính trọng và cầu nguyện của con nhang đệ tử tới vị nữ thần huyền bí.

Nơi thờ chính thức của Bà Chúa Mọi là miếu thờ nằm ở xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. Đền thờ thu hút đông đảo người dân bản địa cùng du khách thập phương cầu mong bình an, tài lộc và bày tỏ lòng thành kính đến Bà.

Huyền thoại về Bà Chúa Đá Đen – Mẹ của Đức Tản Viên Sơn Thánh cũng được coi là Bà Chúa Bản Cảnh

Toạ lạc dưới ngọn núi Ba Vì hùng vĩ, đền Bà Chúa Đá Đen là nơi lưu giữ câu chuyện bí ẩn về người phụ nữ có tên Đinh Thị Đen, nên bà được người đời mệnh danh là Bà Chúa Đá Đen. Tương truyền, Bà chính là mẹ của Đức Tản Viên Sơn Thánh, người anh hùng bất tử trong lịch sử Việt Nam.

Bà Đinh Thị Đen vốn dĩ hiếm muộn con cái. Một hôm khác, khi đào giếng múc nước, Bà chợt nhận ra con rồng vàng thấp thoáng dưới lòng giếng. Sau khi tắm gội với dòng suối thiêng kia, Bà Đinh Thị Đen đậu bầu và hạ sinh từ đứa con trai khôi ngô khoẻ mạnh, gọi tên là Nguyễn Tuấn. Về già, Nguyễn Tuấn lớn khôn và trở thành ông thần Tản Viên Sơn Thánh, người có công lao to lớn đối với sự nghiệp giữ gìn giang sơn bờ cõi.

Sau khi hoàn thành sứ mạng, Bà Đinh Thị Đen đã trở lại cõi âm. Để ghi nhớ công ơn lớn lao của Bà, nhân dân đã dựng đền thờ ở đỉnh núi Ba Vì, tôn thờ Bà với danh hiệu Bà Chúa Đá Đen. Ngôi đền linh thiêng đã trở thành điểm du lịch tâm linh thu hút đông đảo người dân cùng con nhang đệ tử đến cầu mong an lành, hạnh phúc và thể hiện lòng thành kính đến người mẹ bí ẩn của Đức Tản Viên Sơn Thánh.