Bà Mụ là ai ?

Bà Mụ hay thường gọi nôm na là Mẹ Sanh hay Mẹ Thư là những bà tiên phụ trông coi quá trình sinh đẻ theo quan niệm dân gian Việt Nam. Có nhiều thuyết về Bà Mụ, tuy nhiên thông dụng nhất là thuyết 12 Bà Mụ. Mỗi Bà Mụ được coi là có một nhiệm vụ riêng biệt đối với quá trình nuôi dưỡng thai nhi và trợ giúp việc sinh đẻ. Để thể hiện lòng biết ơn và cầu xin sự phù hộ của 12 Bà Mụ, người Việt Nam hay đặt bàn thờ Bà Mụ trong gia đình.

Vai trò của mỗi Bà Mụ:

1. Nặn hình hài thai nhi trong bụng mẹ.
2. Giúp đỡ chị em phụ nữ sinh nở mẹ tròn con vuông.
3. Chăm sóc, nuôi dưỡng thai nhi và trẻ sơ sinh.
4. Dạy dỗ thai nhi về nhân cách, đạo đức.
5. Quyết định tương lai của thai nhi.

Sự tích về 12 Bà Mụ

Ngọc Hoàng phái hai nữ thần Mặt Trời cùng Mặt Trăng đem tia sáng xuống, đẩy lùi bóng tối và làm khô ráo mặt đất sáng tạo ra sự sống khắp cõi trần gian. Bắt đầu sáng tạo vạn vật từ loài côn trùng bé nhỏ như muỗi, gián, côn trùng. Tiếp theo là các loài sinh vật cao lớn và khôn ngoan khác như trâu, mèo, chó, ngựa, và những chất cặn bã dư thừa trong vũ trụ. Cuối cùng, Ngọc Hoàng sử dụng chất tinh hoa, chọn lọc nhất để chế tạo nên con người, vì thế con người luôn khôn ngoan hơn các loài vật. Ngọc Hoàng giao cho 12 tiên nữ nặn hình hài loài người từ những tinh hoa của trời đất. Mỗi người có một công việc riêng biệt, từ nặn mũi, mắt, lưỡi, mồm đến tay chân, dạy dỗ trẻ cười, nói chuyện.Số 12 tượng trưng cho sự hoàn thành, một chu kỳ hoàn tất và tái sinh. Niềm tin về 12 Bà Mụ thể hiện lòng biết ơn đối với công lao to lớn của những vị thần đã tạo dựng nên con người.

12 Bà Mụ là ai ?

1. Mụ bà Trần Tứ Nương coi việc sanh thai (chú sanh)
2. Mụ bà Vạn Tứ Nương coi việc thụ thai (chú sanh)
3. Mụ bà Lê Chân coi việc thụ tinh (sanh thai)
4. Mụ bà Lưu Thất Nương coi việc nặn thành hình nam, nữ giới cho đứa trẻ (chú nam nữ).
5. Mụ bà Lâm Nhất Nương coi việc nuôi dưỡng bào thai (an thai)
6. Mụ bà Lý Đại Nương coi việc sinh nở (chuyển sanh)
7. Mụ bà Hứa Đại Nương coi việc khai hoa nở nhuỵ (sanh)
8. Mụ bà Cao Tứ Nương coi việc sinh nở (đản sanh)
9. Mụ bà Tăng Ngũ Nương coi việc nuôi dưỡng bé trai (ấn tống)
10. Mụ bà Mã Ngũ Nương coi việc ẵm bồng trẻ con (quản sanh)
11. Mụ bà Trúc Ngũ Nương coi việc trông nom con trẻ (quản sanh)
12. Mụ bà Nguyễn Tam Nương coi việc theo dõi cùng quản lý việc sinh nở (giám sanh)

Tín ngưỡng thờ 12 Bà Mụ

Để thể hiện lòng thành kính và cầu xin sự phù hộ của 12 Bà Mụ, người Việt Nam luôn có bàn thờ Bà Mụ trong nhà. Lễ cúng Bà Mụ thường được tiến hành vào các ngày mùng 1, mồng 10 và rằm mỗi tháng đặc biệt là các dịp giỗ tổ Hùng Vương (10 tháng 3 Âm lịch).

Lễ vật cúng Bà Mụ gồm có:

• 12 chén bánh trôi (tượng trưng cho 12 Tháng)
• 12 quả trứng gà sống (tượng trưng cho 12 tháng)
• 12 bộ áo quần giấy (tượng trưng cho 12 Tháng)
• Hoa tươi, trái cây, bánh kẹo
• Giấy tiền, vàng bạc

Lễ cúng Mụ là một nghi lễ quan trọng bày tỏ lòng thành kính và biết ơn đến 12 Bà Mụ. Lễ cúng Mụ thường cử hành vào những dịp đặc biệt đối với sự phát triển của bé bao gồm:

• 3 ngày sau khi sinh (ngày đầy cữ)
• 1 tháng sau khi sinh (ngày đầy tháng)
• 100 ngày sau khi sinh (ngày đầy tuổi tôi)
• 1 năm sau khi sinh (ngày thôi nôi)

Đền thờ 12 Bà Mụ

• Hải Bình cung Hội AN thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu và phối thờ 12 Bà Mụ

Chùa Bà Mụ cũng được mệnh danh là Hải Bình điện, là một ngôi chùa nhỏ toạ lạc tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam, Việt Nam. Chùa được thành lập vào khoảng thế kỉ 17 bởi những người Minh Hương và là nơi thờ phụng Thiên Hậu Thánh Mẫu cùng 12 Bà Mụ. Thiên Hậu Thánh Mẫu, thường được gọi là Mẫu Liễu Hạnh, là một vị nữ thần trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Bà được coi là người phù hộ cho những người đi thuyền và được thờ phụng tại nhiều chùa trên toàn đất nước. 12 Bà Mụ là những vị thần linh thiêng được xem là người bảo hộ cả phụ nữ và trẻ con. Họ được thờ phụng tại nhiều ngôi chùa và miếu linh thiêng tại Việt Nam.

• Chùa Ngọc Hoàng Hồ Chí Minh ngôi chùa cổ thờ Kim Hoa Thánh Mẫu và 12 bà mụ

Chùa Ngọc Hoàng, thường được gọi là Phước Hải Tự, là một trong những ngôi chùa lâu đời và linh thiêng nhất ở Thành phố Hồ Chí Minh. Chùa Ngọc Hoàng hình thành vào khoảng thế kỷ 19 và là nơi thờ cúng của nhiều bậc thần tiên, bao gồm:

• Ngọc Hoàng Thượng Đế: vị thần tối cao trong tín ngưỡng Đạo giáo.
• Huyền Thiên Bắc Đế: vị thần cai quản phương Bắc.
• Kim Hoa Thánh Mẫu: vị thần bảo hộ cho phụ nữ và trẻ em.
• 12 Bà Mụ: những vị thần phụ trách việc sinh nở và nuôi dưỡng trẻ em.

Điện thờ 12 Bà Mụ toạ lạc ngay phía sau điện thờ Ngọc Hoàng. Bên trái điện thờ có hình tượng 12 Bà Mụ với những vai trò khác nhau. Mỗi Bà Mụ lại có một vai trò riêng biệt đối với vấn đề sinh đẻ và nuôi nấng con cái.