Quan Đệ Tam Giám Sát là ai ?

Quan Đệ Tam Giám Sát là một vị quan trong Hàng Quan Lớn của Tứ Phủ theo tín ngưỡng thờ Mẫu tại Việt Nam. Quan Đệ Tam Giám Sát có trách nhiệm giám sát các hoạt động tại Thoải Phủ, trợ giúp Thuỷ Cung quản lí các loài thuỷ quái. Ngài cũng là vị quan liêu nhận mệnh lệnh của Mẫu Thoải, trợ giúp người dân trong việc cầu tài, cầu lộc, trừ tà, giải vận hạn. Ngài có quyền năng trừ tà, đuổi quỷ, bảo hộ loài người trước những thế lực hắc ám. Theo truyền thuyết, Quan Đệ Tam Giám Sát là con trai thứ ba của Vua Cha Bát Hải. Ngài đầu thai ở gia đình họ Trần, tên thật là Trần Triều, quê quán tại Hải Dương. Ngài nổi danh tài năng cùng đức hạnh. Sau thời điểm vua cha băng hà, ngài được giao phó quản lí Thoải Phủ. Một số đền thờ nổi tiếng thờ Quan Đệ Tam Giám Sát như Đền Lảnh Giang, đền Xích Đằng…

Các truyền thuyết về Quan Đệ Tam Giám Sát

Hằng năm, vào khoảng tháng 6 âm lịch, dân làng đều tập trung tại khu vực đền thờ Quan Lớn Đệ Tam nhằm cầu xin mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt và quốc thái dân an. Vị thần này từ xa xưa đã được nhắc đến với nhiều truyền thuyết ly kỳ và đầy bí ẩn. Theo một số truyền thuyết dân gian, Quan Lớn Đệ Tam là vị tướng lĩnh tài giỏi dưới thời Hùng Vương. Trong một trận đánh khốc liệt, ông đã hi sinh dũng cảm, thân thể bị cắt thành đôi. Phần thượng thân trôi dạt về làng Xích Đằng (Hưng Yên) và được người dân lập đền thờ.

Phần hạ thân trôi dạt vào thôn Yên Lạc (Hà Nam) và cũng được dân làng thờ phụng. Tại đền Lảnh Giang (Hà Nam) – một trong những đền thờ chính Quan Lớn Đệ Tam, có bức hoành phi “Thuỷ Đức Linh Trường” ca tụng công lao của vị thần. Bức hoành phi còn có hai từ “Thiếu hải” làm nhiều người hiếu kỳ. “Thiếu hải” là một cách sử dụng từ ngữ Hán Việt có hàm ý sâu sắc. “Thiếu hải uy linh” chính là ngụ ý ngầm nói đến sự hiện diện của vị thần ở Bể Đông. Điều này cho biết sự gắn bó khăng khít giữa Quan Lớn Đệ Tam, Táo Quân (được thờ tại nhiều địa phương thuộc đồng bằng sông Hồng) và Trung Thành Phổ Tế Đại Vương.

Theo thần tích tại đình Viên Châu (Cổ Đô, Ba Vì, Hà Nội), Quan Lớn Đệ Tam là “quản trưởng đội thuyền rồng”, tức là Trưởng Lệnh. Thạch Khanh – Quan Lớn Đệ Ngũ Bạch Hạc của Thoải phủ – được chép là “tả hữu thuỷ quân tuần sông”. Hai vị thần Bạch Hạc là anh chị em ruột thịt, từng phò vua cha Bát Hải Động Đình dẹp quân Thục.

Tương truyền, hai vị thần Bạch Hạc đã từng nhảy xuống sông, lưu lại dấu tích là một vết chân tại đền Tam Giang cùng một dấu bàn chân ở Bến Gót (Việt Trì). Câu chuyện cũng gắn liền với vị thần được tạo ra từ quả trứng – nàng Quý Nương.

Bài văn khấn Quan Đệ Tam Giám Sát:

Nam mô a di đà Phật!

Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con lạy Đức Vua Cha Bát Hải, Đức Vua Cha Bát Hải Long Vương.

Con lạy Mẫu Liễu Hạnh, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thoải Phủ, Mẫu Địa Phủ.

Con lạy Quan Lớn Đệ Tam Giám Sát, ngự tại đền (tên đền).

Hôm nay là ngày (âm lịch), con là (họ tên), pháp danh (nếu có), ngụ tại (địa chỉ), thành tâm dâng lên lễ vật gồm:

(Liệt kê lễ vật)

Con xin kính dâng lên Quan Lớn Đệ Tam Giám Sát và chư vị Tiên Thánh, cầu mong:

• Độ trì cho con và gia đình sức khỏe dồi dào, bình an, hạnh phúc.
• Cầu mong cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
• Cầu mong cho con được tai qua nạn khỏi, mọi việc suôn sẻ, thành công trong cuộc sống.

Con xin tấu trình, cúi mong Quan Lớn Đệ Tam Giám Sát và chư vị Tiên Thánh chứng tâm cho lời khấn của con.

Con xin đa tạ!

Nam mô a di đà Phật!