Gỗ Thủy Tùng – Loại Gỗ Quý Hiếm
Gỗ Thủy tùng là gỗ nằm trong sách đỏ rất hiếm thuộc nhóm I trong danh sách các loại gỗ quý hiếm. Gỗ thủy tùng rất tốt, không bị mối mọt và có màu với viền rất đẹp nên được ưa chuộng để làm đồ mỹ nghệ, đồ dùng cao cấp.
Gỗ thủy tùng có rất nhiều màu và nhiều loại vân khác nhau:
- Về màu: xanh đen, xanh ngọc bích, tím, vàng, đỏ, nâu đỏ.
- Về vân: vân chỉ, chuối, nhiều khi không vân.
Gỗ thủy tùng thật dường như không thể mua được mà mua được thì nó rất đắt.
Thủy Tùng thuộc họ thông, còn gọi là thông nước, do lâu năm bị ngập trong hồ nên rất bền, không bị mục khi ngâm nước lâu ngày. Những khúc gỗ này đã nằm trong lòng hồ nhiều năm, tạo nên đặc tính độc đáo của loại gỗ này. Khi đục tượng bằng gỗ này thì rất bền đẹp.
Về Thủy Tùng, anh chị lưu ý là hàng Việt Nam hiện giờ chủ yếu chỉ còn những phôi nhỏ. Đây là loại gỗ rất quý, còn được gọi là thông nước. Gỗ này có đường vân đẹp mắt, và bạn sẽ thấy màu sắc của nó khác biệt so với nhiều loại gỗ khác. Hàng to rất hiếm và giá cũng không rẻ đâu nhé!
Gỗ Thủy Tùng có những đặc điểm riêng biệt mà không phải loại gỗ nào cũng có. Gỗ Thủy Tùng có độ bền rất cao, vân gỗ đẹp và rất dễ làm mỹ nghệ. Hơn nữa, khi đốt gỗ, nó tỏa ra một mùi hương rất thơm. Tinh dầu trong gỗ này có thể cháy mạnh và tạo mùi thơm đặc biệt. Em đã thử nhiều loại gỗ quý, nhưng hương Thủy Tùng là đặc biệt nhất.
Nguồn gốc và phân loại
Như tên gọi của nó, gỗ thủy tùng hay gỗ thông nước là loài mọc dưới nước hay ven nước, có quan hệ họ hàng khá gần với nhiều loài cây dạng thông khác, do đó nhiều người bị nhầm lẫn hay bị lừa khi mua nhầm phải sản phẩm từ gỗ thông.
Nhưng nếu đã tiếp xúc nhiều thì rất dễ nhận biết do gỗ thủy tùng có mùi thơm nhè nhẹ giống gỗ sưa, lúc nào cũng tiết ra nhựa, mặc dù đã làm ra sản phẩm. Giá trị tùy thuộc vào chất lượng khúc gỗ và vân trên khúc gỗ. Gỗ thuỷ tùng xanh là một tên gọi khác của loại gỗ này. Gỗ thuỷ tùng thuộc mệnh thuỷ.
Thủy Tùng là loại cây thông nước, chỉ có ở một số huyện của Đắk Lắk và Buôn Hồ. Em may mắn có được những khúc gỗ tự nhiên, và hiện nay, Tây Nguyên chỉ còn khoảng hơn 100 cây Thủy Tùng. Đây là một dấu hiệu cho thấy cây này đang trên bờ vực tuyệt chủng. Khúc gỗ này thường do người dân tìm thấy trong suối, trong rẫy, vùi lấp dưới đất đá. Một số người còn mang về đốt, rồi khi nhận ra là Thủy Tùng, họ sẽ bán với giá rất cao. Vì đây là loại gỗ quý hiếm, giá của nó rất đắt đỏ.
Ở Việt Nam, hoá thạch gỗ thuỷ tùng thường gặp ở đầm lầy Lai Châu, Đồng Giao, Đắk Lắk. Riêng ở Đắk Lắk còn 2 quần thể Thủy tùng tự nhiên duy nhất ở Việt Nam ở huyện Ea H’leo và Krông Năng hiện đã được khoanh vùng bảo vệ nghiêm ngặt.
Gỗ thủy tùng Việt có mùi thơm nhè nhẹ, lúc nào cũng tiết ra nhựa, mặc dù đã ra thành phẩm. Giá trị tùy thuộc vào chất lượng khúc gỗ và vân trên khúc gỗ như thế nào. Gỗ có vân đẹp thường là vân chỉ hoặc vân chuối rõ nét ưa chuộng hiện nay là loại vân chuối thường được gọi là Thủy Tùng Chuối.
Gỗ thủy tùng Việt Nam là loài quý hiếm bậc nhất bởi độ đẹp và giá trị phong thủy. Tuy nhiên trên thị trường nhiều hàng giả. Vì vậy để phân biệt được, phải dựa vào mùi hương, trọng lượng của gỗ. Hiện nay trên thị trường có một vài loại gỗ được làm giả gỗ thủy tùng, trong đó có gỗ thông Lào.
Thủy tùng trong sách đỏ và những nguy cơ đe dọa
Hiện nay, chỉ còn lại hơn 100 cây thủy tùng quý hiếm ở tỉnh Đắk Lắk. Đây là loài cây có giá trị lớn cả về kinh tế và khoa học, nhưng hiện đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng vì không còn khả năng sinh sản tự nhiên. Các phương pháp bảo tồn đang được triển khai gấp rút để cứu loài cây này, được ghi trong sách đỏ.
Tây Nguyên trước đây đã từng có những cánh rừng thủy tùng bạt ngàn, nhưng giờ chỉ còn lại khoảng 162 cây ở tỉnh Đắk Lắk. Các chuyên gia cho rằng Việt Nam có thể là nước duy nhất còn quần thể thủy tùng tự nhiên trên thế giới. Mặc dù còn một số cây thủy tùng ở Lào và Trung Quốc, nhưng các quần thể ở Trung Quốc được cho là cây được di thực, không phải là tự nhiên. Vì vậy, quần thể thủy tùng tự nhiên hiện nay chỉ còn duy nhất ở Đắk Lắk. Loài cây này rất quý hiếm không chỉ vì giá trị khoa học mà còn vì gỗ của nó có chất lượng rất tốt.
Theo sách đỏ Việt Nam, thủy tùng được xếp vào nhóm nguy cấp. Những lời đồn đoán vô căn cứ về thủy tùng như có thể đuổi côn trùng, chữa bệnh ung thư hay là cây gỗ tâm linh phong thủy đã khiến loài cây này phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng càng trầm trọng hơn. Hàng chục năm qua, không ghi nhận cây thủy tùng nào sinh sản tự nhiên từ hạt của cây mẹ. Môi trường sống của thủy tùng đã thay đổi, do nước bị đắp đập và khai thác quá mức. Các vấn đề về thụ phấn và sinh sản của nó bị hạn chế, khiến cho thủy tùng không còn khả năng sinh sản bằng hạt.
Để cứu loài cây này, các nhà khoa học Việt Nam đang thử nghiệm nhiều phương pháp như cấy ghép, dâm hom và nuôi cấy mô. Từ năm 2014, một thí điểm đã được thực hiện, trong đó ghép hơn 10 gốc cây. Các cây con sau khi ghép đã phát triển tốt, có cây có đường kính gần 20 cm và cao trên 10 m. Mặc dù đã có một số tín hiệu khả quan, nhưng vẫn chưa có phương án bảo tồn thủy tùng một cách bền vững.
Hiện nay, 162 cây thủy tùng quý hiếm này đang được bảo vệ rất nghiêm ngặt. Tuy nhiên, con đường bảo tồn bền vững cho loài cây quý giá này vẫn còn rất dài và đầy thử thách.
Cấu trúc và tính chất của gỗ Thủy Tùng
Đầu tiên, Thủy Tùng xanh lúc đầu suy nghĩ là mọc trên đất, không biết có chính xác không, nhưng tôi nghĩ nó cùng dòng với Thủy Tùng đỏ. Tuy nhiên, Thủy Tùng xanh là loại cây gỗ bị chìm xuống bùn lầy. Vì cây Thủy Tùng này mọc ở vùng đông lạnh, đặc biệt là những vùng đất đầm lầy. Khi cây Thủy Tùng bị đổ xuống, nó chìm xuống giống như một con cún và sau vài trăm năm thì gỗ sẽ biến đổi, giống như hóa thạch và chuyển sang màu xanh. Vì thế gọi là Thủy Tùng xanh, giống như gỗ hóa thạch vậy.
Về tính chất của gỗ Thủy Tùng, nó không cứng như các loại gỗ khác mà lại rất mềm và xốp. Tuy mềm và xốp, nhưng gỗ này lại rất quý vì màu xanh của nó. Màu xanh này có ý nghĩa rất lớn về tâm linh, nó giống như một biểu tượng may mắn và thanh tịnh. Đặc biệt, gỗ Thủy Tùng này trở nên quý hiếm vì thời gian ngâm dưới bùn hàng trăm năm khiến nó biến thành hóa thạch. Khi khai thác, phải tốn rất nhiều công sức, tiền bạc và thời gian để nuôi một cây Thủy Tùng lên, do đó giá trị của nó rất cao. Theo như tôi thấy trong một video trên kênh Ngã Tô, nếu khai thác loại gỗ này, thì giá trị có thể lên đến cả chục tỷ, quả thực là rất đắt.
Thủy Tùng chủ yếu được tìm thấy ở các vùng Đông Nam của Trung Quốc, như Tây Phúc Kiến hay Đông Nam Vân Nam. Hiện nay ở Việt Nam, còn lại khoảng gần 100 cá thể Thủy Tùng. Theo thông tin tôi biết, đây là những cá thể cuối cùng còn lại trên thế giới. Loại cây này có vấn đề là không thể sinh sản được, không đẻ được, vì vậy chỉ còn gần 100 cây đang tồn tại mà không thể nhân giống thêm. Chính vì vậy, chúng được bảo tồn rất nghiêm ngặt.
Sự khác biệt giữa Thủy Tùng xanh và Thủy Tùng đỏ
Còn về Thủy Tùng đỏ, tuy nó ít hiếm hơn Thủy Tùng xanh nhưng vẫn thuộc vào nhóm gỗ quý hiếm, siêu quý hiếm. Loại gỗ này thường được tiện thành mũi. Gỗ Thủy Tùng đỏ có vân không đẹp như Thủy Tùng xanh, vân chỉ nhỏ giống như vân gỗ gõ đỏ, nhưng vẫn rất quý.
Cảnh báo mua gỗ Thủy Tùng trên mạng và hàng giả
Em lưu ý anh chị khi mua trên mạng phải cực kỳ cảnh giác vì rất nhiều nguồn hàng không chuẩn, có thể bị phun màu hoặc đổ keo chống nứt để giả gỗ tốt. Em có một số mẫu phôi giả như vậy, nhìn màu sắc rất đều nhưng thực chất là đã được xử lý để đánh lừa người mua. Vân gỗ cũng không phải gỗ thật mà chỉ là hàng thân nhẹ, xốp.
Quan trọng nhất khi chơi tượng gỗ không phải cứ là loại gỗ nào, mà là sản phẩm đục phải có hồn, thần thái, mới là tiêu chí để chơi tượng đẹp.
