Người Việt luôn khao khát tạo dựng không gian thờ cúng uy nghi, thể hiện lòng trân trọng với tổ tiên. Do đó, thiết kế phòng thờ gia tiên đẳng cấp luôn là mối quan tâm hàng đầu của gia chủ. Trong bài viết này, Skyhome sẽ chia sẻ những kiến thức hữu ích giúp bạn thiết kế một không gian thờ gia tiên ấm cúng, thân thiện và đầy tôn kính.

1. Hướng dẫn thiết kế phòng thờ gia tiên, bàn thờ gia tiên

Đây là phần giải đáp của em về một số câu hỏi mà các bác hay thắc mắc khi thiết kế bàn thờ gia tiên. Em cũng đã tư vấn cho một số khách hàng như thế này, vì vậy các bác lưu ý những điểm sau:

1.1. Về kích thước bàn thờ gia tiên:

Khi thiết kế bàn thờ gia tiên, nếu các bác chọn kiểu bàn thờ tam cấp, em khuyên các bác nên chú ý đến chiều sâu của bàn thờ. Ví dụ, với bàn thờ thông thường, chiều dài là 2,17m, chiều cao là 1,27m, và chiều sâu là 1,07m. Đây là kích thước cho bàn thờ thông thường.

Nếu các bác thờ nhiều đồ, hoặc làm bàn thờ tam cấp thì phần cấp dưới cùng (cấp 1) nên có chiều sâu từ 1,17m đến 1,27m. Còn với bàn thờ tam cấp, chiều sâu ít nhất phải là 1,27m, bởi vì mỗi cấp sẽ được giật lên một chút. Nếu các bác làm quá nhỏ, diện tích trên cấp đầu tiên sẽ bị hạn chế, khiến không gian thờ cúng cảm giác chật chội, không thoải mái khi bày biện đồ thờ.

1.2. Về câu hỏi thờ hoành phi, câu đối trên bàn thờ gia tiên:

Một câu hỏi nữa mà em hay nhận được là liệu con trưởng và con thứ có thể thờ hoành phi, câu đối hay cuốn thư câu đối không. Ngày xưa, chỉ có con trưởng mới được thờ hoành phi, câu đối, nhưng hiện nay, việc này không còn quá nghiêm ngặt. Con trưởng hay con thứ đều có thể thờ hoành phi, câu đối, tùy thuộc vào sở thích và không gian nhà mình. Điều này không ảnh hưởng nhiều đến vấn đề tâm linh, và giờ thì ai cũng có điều kiện để trang trí không gian thờ cúng đẹp hơn.

1.3. Về mẫu sập thờ Tứ Linh cho gia tiên:

Một điểm quan trọng các bác cần lưu ý nữa là về mẫu sập thờ Tứ Linh là mẫu sập thờ đặc biệt chỉ dành cho con trưởng hoặc những nhà thờ họ. Theo phong tục xưa, mẫu sập thờ Tứ Linh chỉ thờ được trong gia đình có con trưởng, hoặc là nhà thờ họ, vì nó liên quan đến vị trí đứng đầu dòng họ.

Còn các mẫu sập thờ khác như sập thờ Ngũ Phúc, Mai Điểu, hay các mẫu sập thờ cây, thì cả con trưởng và con thứ đều có thể sử dụng được.

Vì vậy, các bác cần chú ý đến phong tục này. Như câu nói của người xưa: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, nên các bác hãy thờ đúng với phong tục, đúng với hoàn cảnh của gia đình mình.

1.4. Kết hợp bàn thờ Phật và gia tiên:

Trước đây, khi chưa hiểu rõ, có lập bàn thờ Phật và để luôn bàn thờ gia tiên cùng trên bàn thờ. Chỉ có điều là bát hương thờ gia tiên để thấp hơn. Vẫn hương khói thờ Phật. Nhưng sau này được biết làm như vậy là không đúng phép. Vì thế, đã cất bát hương thờ gia tiên đi.

Trước đây để bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên chung một chỗ cũng không có gì khiến phải lo lắng. Dù có phần thiếu cung kính do vô tình, nhưng Phật từ bi, chắc chắn tha thứ cho mình. Có nhiều người đến tu tập thì bàn thờ gia tiên không nên đặt đối diện với chỗ mọi người lạy Phật. Nên đặt lệch sang một góc – bàn thờ Phật ở chính giữa, bàn thờ gia tiên thì đặt vuông góc sang một bên. Như vậy vẫn đầy đủ lễ nghi mà không ảnh hưởng đến đạo tràng.

Cuối cùng, câu hỏi về việc kết hợp bàn thờ Phật và gia tiên. Em sẽ trả lời vấn đề này, nhưng nhìn chung, theo phong tục, bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên nên tách biệt để mỗi bàn thờ đều giữ được sự trang nghiêm và tôn kính đối với đối tượng thờ cúng. Có nhiều cách để thiết kế bàn thờ gia tiên, giúp mỗi gia đình thể hiện phong cách riêng.

1.5. Bàn thờ gia tiên cả bên nội và ngoại 

Không cần thiết phải tách riêng 2 bàn thờ nội ngoại. Mình có thể thờ chung 1 bàn thờ cho cả 2 bên nội và ngoại – hoàn toàn đúng pháp, không vấn đề gì.

1.6. Nên sử dụng nhiều bát hương hay 1 bát hương trên bàn thờ gia tiên ? 

Có hay không có bát hương cũng không quan trọng. Bát hương chỉ là vật dụng để mình cắm nhang, không phải là nơi trú ngụ của linh hồn hay thần thức như nhiều người lầm tưởng. Có người còn gửi hồn, gửi xác vào bát hương – điều này Phật pháp không dạy.

Nếu bàn thờ hiện tại không đủ chỗ để đặt bát hương lớn, thì thay bằng bát nhỏ hơn cũng được. Đừng nghĩ rằng không có bát hương thì ông bà cha mẹ không có chỗ ngự trên bàn thờ. Đó chỉ là vật tượng trưng.

Đừng gán cho bát hương sự linh thiêng quá mức – điều này dễ tạo thành ràng buộc sai lệch trong tâm.

2. Thiết kế bàn thờ gia tiên với tượng chân dung truyền thần

Bàn thờ gia tiên kết hợp với tượng chân dung truyền thần mang đến sự hài hòa giữa văn hóa truyền thống và tính thẩm mỹ, phù hợp cho những không gian hạn chế.

3. Thiết kế bàn thờ gia tiên với đôi hạc chầu

Bàn thờ gia tiên có đôi hạc chầu 1m6 là điểm nhấn trang trọng, không chỉ làm nổi bật không gian thờ cúng mà còn tạo nên bầu không khí ấm áp, giúp con cháu cảm nhận sâu sắc hơn về nguồn cội.

4. Thiết kế bàn thờ gia tiên với bộ đỉnh đồng tam sự

Sử dụng bộ đỉnh đồng tam sự và đại tự câu đối tạo không khí nghiêm trang và thiêng liêng, giúp con cháu hiểu rõ hơn về tổ tiên. Bộ sản phẩm bàn thờ gia tiên với bộ đỉnh đồng được chế tác từ đồng nguyên chất, đảm bảo độ bền và vẻ đẹp.

5. Thiết kế với ngai thờ làm điểm nhấn cho  bàn thờ gia tiên  

Ngai thờ không chỉ làm đẹp cho không gian mà còn thể hiện lòng thành kính của con cháu. Bộ ngai thờ bằng đồng mạ vàng được khắc họa tinh xảo, thể hiện giá trị nghệ thuật và sự sang trọng.

6. Thiết kế bàn thờ gia tiên với bộ ngũ sự và cuốn thư câu đối

Sử dụng bộ ngũ sự kết hợp với cuốn thư câu đối tạo nên sự tinh tế và cá tính trong không gian thờ cúng, đặc biệt khi kết hợp với đôi nến và các vật phẩm khác.

7. Cách trang trí bàn thờ gia tiên ngày Tết

Trang trí bàn thờ gia tiên ngày Tết là nghi thức quan trọng. Bạn có thể tham khảo các mẫu thiết kế phù hợp để tạo không khí ấm cúng và trang trọng cho gia đình.

8. Thiết kế bàn thờ gia tiên ngày cưới

Trong ngày cưới, bàn thờ gia tiên cũng là nơi để hai gia đình thể hiện sự tôn trọng và kết nối giữa các thế hệ.

9. Tại sao nên trang trí bàn thờ gia tiên?

Bàn thờ gia tiên không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn tạo không khí đoàn viên trong dịp lễ hội. Thiết kế bàn thờ tổ tiên còn thể hiện lòng biết ơn và cầu chúc phước lành cho gia đình.

10. Cách sắp xếp đồ thờ gia tiên hợp lý

Việc bố trí bàn thờ cần đảm bảo không gian thờ cúng trang nghiêm và ấm cúng. Một bàn thờ đầy đủ thường có:

Đồ Thờ	Mô Tả
Bàn thờ gia tiên	Nơi đặt các đồ thờ cúng, biểu tượng của sự tôn kính gia tiên.
Khám thờ / Ngai thờ	Nếu có, thường là nơi để thờ các bức tượng thánh thần hoặc các vị thần linh.
Ảnh thờ	Đặt ảnh của tổ tiên hoặc các vị thần linh (nếu có).
Đỉnh hương / Bộ lư hương	Dùng để đốt hương, tạo không gian tôn nghiêm.
Đài đựng rượu	Dùng để đặt rượu cúng, biểu thị lòng thành kính.
Ống đựng hương	Chứa hương để thắp lên trên bàn thờ.
Đũa thờ	Đũa dùng trong lễ cúng, thể hiện sự trang trọng.
Bát hương	Dùng để đặt hương, cầu nguyện cho gia đình.
Đèn thờ (Đèn thái cực / Đèn lưỡng nghi)	Để chiếu sáng và tạo ánh sáng ấm áp cho không gian thờ cúng.
Bình hoa	Dùng để cắm hoa tươi, thể hiện lòng tôn kính.
Mâm quả	Mâm trái cây dâng cúng, thể hiện sự thành kính và sự sung túc.
Bộ chén nước	Chén nước dùng trong nghi lễ cúng, thể hiện lòng thành kính và sự tôn trọng.

11. Những lưu ý trang trí bàn thờ gia tiên

Khi thiết kế bàn thờ cho tổ tiên, gia chủ cần cân nhắc một số điều quan trọng sau đây:

11.1. Không kê bàn thờ gia tiên hướng trực tiếp với cửa

Để tránh những điều xui xẻo, gia chủ không đặt bàn thờ tổ tiên trực tiếp đối diện với cửa ra vào hoặc cửa sổ, vì điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến vận khí của gia đình. Đối với những ngôi nhà có không gian nhỏ, thiết kế bàn thờ đối diện với cửa là điều khó tránh khỏi vì thế gia chủ có thể khắc phục bằng cách sử dụng rèm để che chắn vừa đảm bảo tính riêng tư cho khu vực thờ cúng vừa tạo cảm giác thoải mái.

11.2. Không đặt bàn thờ ở lối đi lại

Để bảo vệ tài lộc và tránh những điều không thuận lợi, khi thiết kế phòng thờ gia chủ nên tránh đặt bàn thờ tại những khu vực ồn ào và đông đúc. Nên đặt bàn thờ ở vị trí yên tĩnh là vô cùng cần thiết.

11.3. Không kê bàn thờ gần nhà vệ sinh, nhà tắm

Gia chủ nên chú ý không đặt bàn thờ gần nhà vệ sinh hay nhà tắm vì đây là điều tối kỵ trong phong thủy. Tính chất ô uế của những nơi này có thể làm giảm đi sự thiêng liêng của khu vực thờ cúng. Nếu không gian sống chật chội, khi thiết kế phòng thờ gia chủ nên lựa chọn đặt bàn thờ ở những nơi cao ráo, tránh xa những khu vực ẩm ướt và ô nhiễm như bếp và nhà vệ sinh.

11.4. Bàn thờ phải luôn sạch sẽ, thông thoáng

Để giữ cho không gian thờ cúng luôn trang nghiêm và gọn gàng, khi thiết kế phòng thờ gia chủ cần thường xuyên thắp nhang và lựa chọn vị trí đặt bàn thờ hợp lý. Thiết kế bàn thờ không quá cao hoặc quá thấp có thể gây khó khăn trong sinh hoạt và ảnh hưởng đến vẻ đẹp trang trọng của không gian.