Gỗ gụ – Chất liệu truyền thống trong làng nghề thủ công mỹ nghệ

Cây gỗ gụ, còn gọi là gụ lau hay gõ sương, có tên khoa học Sindora tonkinensis, thuộc họ đậu và là loại cây gỗ lớn, quý hiếm. Nhờ vào vẻ đẹp tự nhiên và độ bền cao, gỗ gụ luôn được ưa chuộng trong giới chơi đồ gỗ và các làng nghề truyền thống. Dù giá thành tương đối cao, nhưng gỗ gụ vẫn được đánh giá là đáng đầu tư bởi giá trị thẩm mỹ và chất lượng vượt trội.

Một trong những điểm nổi bật của gỗ gụ là vân gỗ mịn, các thớ gỗ thẳng đều và sắc nét. Khác với gỗ hương có vân cuộn nổi rõ, gỗ gụ sở hữu vân nhẹ nhàng, không liền mạch, thường có màu vàng trắng pha chút vân đen ngắn – tạo nên vẻ đẹp tinh tế, sang trọng.

Từ xa xưa, “sập gụ, tủ chè” đã là biểu tượng của sự giàu có, bởi chỉ những gia đình quyền quý mới đủ điều kiện sở hữu. Nhờ thân gỗ to, đều và dễ chế tác, gỗ gụ đặc biệt phù hợp với các sản phẩm yêu cầu sự liền khối và tinh xảo. Thêm vào đó, gỗ gụ rất dễ đánh bóng, ít cong vênh, không bị mối mọt – lý tưởng cho cả đồ nội thất, đồ thờ và đồ gỗ phong thủy cao cấp.

tranh Tứ quý gỗ gụ ta

tủ chè hàng cũ cánh cong gỗ gụ ta quảng bình

Đặc điểm sinh trưởng của cây gỗ mật

Đặc điểm sinh trưởng của cây gỗ mật cho thấy đây là loài cây lâu năm, phát triển chủ yếu trong điều kiện rừng mưa nhiệt đới. Cây thường mọc ở độ cao từ 500–700m, đôi khi có thể lên tới 1000m. Gỗ mật sinh trưởng tốt nhất trên đất đỏ, đất sét pha cát, tại các khu vực có địa hình bằng phẳng hoặc sườn đồi thoát nước tốt.

Trên thế giới, cây gỗ mật phân bố tại các quốc gia Đông Nam Á và châu Á như Lào, Thái Lan, Myanmar, Trung Quốc và Việt Nam. Tại Việt Nam, loài cây này xuất hiện nhiều ở các tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng, Khánh Hòa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Ninh, Hà Bắc…

Gỗ mật được xếp vào nhóm gỗ quý, nổi bật với thớ thẳng, vân mịn, màu vàng nhạt hoặc trắng, để lâu ngả nâu sẫm. Gỗ dễ đánh bóng, không bị mối mọt, ít cong vênh, độ bền cao. Thân cây gỗ thẳng, to mập cho ra các tấm gỗ lớn, đều, thuận tiện trong chế tác nội thất hoặc tượng gỗ mà không cần ghép nối, đảm bảo độ liền khối và tính thẩm mỹ cao.

Sập gỗ gụ ta cũ

Tủ bày đồ gỗ gụ ta 100%. Hàng hiếm 2

Gỗ gụ trong ngành sản xuất đồ gỗ

Gỗ gụ trong ngành sản xuất đồ gỗ hiện là một trong những chất liệu được ưa chuộng nhất tại các làng nghề mỹ nghệ truyền thống. Trong đó, gỗ gụ mật được sử dụng phổ biến để chế tác nhiều sản phẩm nội thất cao cấp như bàn ghế, kệ tivi, tủ quần áo, giường ngủ, bàn trang điểm, bàn thờ, sập thờ… nhờ độ bền cao, thớ gỗ mịn và vân gỗ đẹp.

Gỗ gụ Quảng Bình là dòng gỗ quý hiếm, được đánh giá cao về chất lượng, độ bền và giá trị thẩm mỹ, đặc biệt nổi bật với vân gỗ núi nhỏ, phân bố đều, tuy nhiên giá thành khá cao. Trong khi đó, gỗ gụ Nam Phi dù có vân đẹp nhưng chất gỗ mềm, vân chìm, không phù hợp để làm sập hay các sản phẩm chịu lực lớn, do đó ít được khuyến khích sử dụng cho các dòng đồ gỗ cao cấp.

Ở miền Bắc, gỗ gụ – đặc biệt là gụ mật – được sử dụng nhiều trong đồ thờ và nội thất truyền thống, còn ở miền Nam, gỗ gõ đỏ phổ biến hơn nhờ vân gỗ to, rõ nét, có phần giống gỗ lim. So với gỗ gõ đỏ, vân gỗ gụ Quảng Bình nhỏ hơn nhưng tinh tế và đồng đều hơn, tạo cảm giác sang trọng, cổ điển – rất được giới chơi đồ gỗ ưa chuộng.

So sánh gỗ gụ Lào và gỗ gụ Campuchia

So sánh gỗ gụ Lào và gỗ gụ Campuchia cho thấy cả hai đều là gỗ nhập khẩu, tuy khác quốc gia nhưng đều được sử dụng phổ biến trong chế tác nội thất, đặc biệt là chiếu ngựa, phản lớn. Về giá trị, gỗ gụ Lào thường có giá cao hơn do chất lượng ổn định, màu sắc sáng, đẹp và ít bị nứt nẻ theo thời gian.

Trong khi đó, gỗ gụ Campuchia nổi bật với độ cứng, đanh và nặng, tuy nhiên nhược điểm là màu gỗ xuống nhanh, dễ bị mờ và dễ nứt hơn. Gỗ gụ Lào mặc dù nhẹ hơn một chút nhưng lại giữ màu tốt và bề mặt sau hoàn thiện thường mịn, thẩm mỹ hơn.

Nếu làm phản dày từ 7–10cm, nên chọn gỗ gụ Lào để đảm bảo độ bền và độ ổn định theo thời gian. Ngoài ra, để hạn chế cong vênh, nên gia cố đầu phản bằng các chi tiết như thang én, gông đầu hoặc khoan lỗ kỹ thuật để tăng độ chắc chắn.

So sánh gỗ gõ đỏ và gỗ gụ mật

Gỗ Gõ Đỏ:

Đây là tấm gỗ gõ đỏ, có tuổi đời trên 100 năm. Các bạn có thể thấy vân gỗ gõ đỏ rất rõ và nổi bật. Tấm gỗ gõ đỏ có tăm gỗ rất to, sớ gỗ cũng lớn, vân gỗ thô hơn so với các loại gỗ khác như gỗ cẩm lai hay gỗ trắc.
Ưu điểm của gỗ gõ đỏ là ít bị cong vênh và rất ít bị rong trên bề mặt. Đặc biệt, những tấm gỗ gõ đỏ cũ sẽ khác hẳn với gỗ gõ mật.

Tủ chùa gỗ gụ ta

Gỗ Gõ Mật:

Đây là tấm gỗ gõ mật có tuổi đời cũng vài trăm năm. Gỗ này chúng tôi đã phun lót và hiện đang trong quá trình sơn PU lại. Màu của gỗ gõ mật thường đậm hơn, hơi ngả sang màu đen, và vân gỗ ít hơn so với gỗ gõ đỏ. Khi nhìn mặt sau của tấm gỗ gõ mật, bạn có thể thấy rõ sự khác biệt với gỗ gõ đỏ: nó ít vân hơn, màu đen hơn và thỉnh thoảng có những tấm gỗ gõ mật sẽ có phần lăn trên bề mặt.

Ngoài ra, gỗ gõ mật cũng có phần rác của con đỏ, nhưng ít rác hơn gỗ gỗ gụ. Rác của gỗ gõ mật có màu hơi trắng so với gỗ cẩm lai.
Gỗ gõ mật có màu đen và tuổi đời hàng trăm năm, với đặc điểm vân gỗ hầu như không có hoặc rất ít. Tăm gỗ của nó cũng không lớn như gỗ gõ đỏ. Trọng lượng của hai loại gỗ này khá giống nhau, nhưng gỗ gõ mật có thể nặng hơn một chút.

Bộ lu uy gỗ gụ ta​

Minh trúc tay 11 gỗ gụ ta 6 món

Sập gụ tủ chè gụ ta

Cách nhận biết và phân biệt gỗ gụ Quảng Bình và gỗ gụ Lào

Cách nhận biết và phân biệt gỗ gụ Quảng Bình và gỗ gụ Lào dựa trên một số đặc điểm dễ quan sát bằng mắt thường và cảm nhận thực tế. Với kinh nghiệm thực tế nhiều năm làm nghề gỗ, có thể phân biệt hai loại gỗ này qua các yếu tố sau:

1. Vân gỗ:

Gỗ gụ Quảng Bình nổi bật với vân gỗ rõ nét, có sự kết hợp giữa vân đen và vân nhạt, tạo nên độ tinh tế đặc trưng. Trong khi đó, gỗ gụ Lào thường có vân mờ, ít và không sắc sảo.

2. Độ đanh và độ bóng:

Gụ Quảng Bình có độ đanh cao, thớ gỗ chắc, khi hoàn thiện cho bề mặt bóng mịn rõ rệt. Gỗ gụ Lào nhẹ, xốp hơn và độ bóng thường kém mịn hơn khi so sánh trực tiếp.

3. Mắt gỗ:

Bề mặt gỗ Quảng Bình thường xuất hiện nhiều mắt nhỏ tự nhiên – một đặc điểm dễ nhận biết. Gỗ Lào lại ít xuất hiện mắt hoặc gần như không có.

4. Cân nặng và cảm nhận:

Với cùng kích thước, gỗ Quảng Bình thường nặng hơn do thớ gỗ chắc và đanh. Khi cầm nắm, cảm giác cũng đằm tay hơn so với gỗ Lào.

5. Gụ ta trắng và gụ Lào:

Với những loại gỗ ít vân, việc phân biệt sẽ khó hơn, nhưng có thể dựa vào độ đanh. Gụ ta trắng vẫn cho độ bóng mịn và cảm giác chắc tay vượt trội hơn gỗ Lào.

Việc phân biệt đúng gỗ gụ Quảng Bình và gụ Lào giúp tránh nhầm lẫn khi mua hàng, đảm bảo giá trị và chất lượng sản phẩm nội thất, đặc biệt là đồ thờ.

Sập cây gỗ gụ ta hàng tái sâu 2​

Bàn gù gỗ lim ta

So sánh gỗ Gụ Lào Campuchia và Gụ Nam Phi cho thấy sự khác biệt rõ rệt về chất lượng và nguồn gốc. Gụ Lào Campuchia là dòng gỗ tự nhiên cao cấp, nổi bật với độ bền cao, ít cong vênh, co ngót tốt trong điều kiện khí hậu Việt Nam. Đặc biệt, loại gỗ có vân phấn trắng sáng mộc thường được khai thác từ vùng đá vôi, cho chất gỗ cứng, đanh và rất bền – phù hợp làm đồ thờ, nội thất cao cấp.

Ngược lại, Gụ Nam Phi thực chất không phải là gỗ gụ tự nhiên mà chỉ là loại gỗ nhập khẩu có hình thức khá giống gụ Lào Campuchia. Ưu điểm của loại này là càng dùng lâu càng bóng mịn, tuy nhiên để đạt hiệu quả thẩm mỹ cao, sản phẩm cần được xử lý kỹ với giấy ráp và làm nguội cẩn thận. Chất lượng và độ bền không thể so sánh với gỗ gụ thật.

Bức bình phong cũ gỗ gụ ta khảm ốc

So sánh Gụ Gia Lai và Gụ Campuchia

So sánh Gụ Gia Lai và Gụ Campuchia cho thấy hai loại gỗ này có nguồn gốc và đặc điểm sinh trưởng khá tương đồng, thường được xếp chung vào nhóm gõ mật. Gụ Campuchia là gỗ nhập khẩu, còn Gụ Gia Lai sinh trưởng tại Việt Nam nhưng có đặc tính gần giống, tuy nhiên cả hai không phổ biến như gụ Lào.

Về màu sắc, khi mới xẻ, cả hai loại đều có màu nâu, nhưng nhược điểm là xuống màu nhanh, chuyển sang đen theo thời gian – điểm khác biệt rõ rệt so với gụ Lào có độ bền màu cao hơn. Về mùi, Gụ Campuchia gần như không có hương thơm, chỉ thoang thoảng mùi chua nhẹ nếu ngửi kỹ, trong khi gụ Lào có mùi dịu và có tinh dầu tạo độ bóng khi ma sát.

Về chất gỗ, Gụ Campuchia cứng, nặng, đanh nhưng sớ gỗ thô, tom lớn và vân gỗ ngang rõ rệt. Đặc biệt, loại này dễ nứt do tom to, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và độ bền, khiến nhiều người cân nhắc khi lựa chọn.

gỗ gụ ta mịn bóng như sừng

gỗ gụ ta mịn bóng như sừng 2