Gỗ mun là gỗ gì ?
Gỗ mun, còn gọi là gỗ mun sừng, là loại gỗ quý nhóm 1 ở Việt Nam. Cây mun cỡ trung bình, cao 10–20m, đường kính 42–45cm, vỏ ngoài màu đen, nứt dọc. Mun là cây rụng lá, ưa sáng, sinh trưởng chậm và sống lâu năm. Gỗ mun có màu đen bóng, trọng lượng nặng tương đương gỗ trắc, độ cứng cao và đặc biệt rất giòn như than đá.
Loại gỗ này đặc đến mức có thể chìm trong nước, không thể thả trôi sông, bề mặt sau khi đánh bóng rất mịn và đẹp. Cây mun phân bố rải rác ở Việt Nam, tập trung ở các tỉnh miền Bắc như Hà Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Hòa Bình và khu vực Nam Trung Bộ từ Bình Thuận đến Khánh Hòa. Ngoài ra, cây cũng có mặt ở Lào và Campuchia.
Lõi gỗ mun khi khô có màu đen bóng, cứng và bền, thường được dùng để làm đồ mỹ nghệ, đồ gỗ cao cấp. Quả và lá cây mun còn được dùng để nhuộm đen lụa quý. Tuy giá trị cao nhưng các loài cây cho gỗ mun đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do khai thác quá mức.
- Di lặc vác cành đào gỗ mun
- TỲ HƯU GỐC CÂY gỗ mun hoa
Đặc điểm giống nhau giữa mun hoa và cẩm thị
Thứ nhất, mun hoa và cẩm thị có đặc điểm rất giống nhau, đặc biệt là phần tơ gỗ của chúng. Cả hai đều thuộc dòng mun, các đường nét rất mịn và giống hệt nhau. Thứ hai, phần vân gỗ cũng rất giống nhau, đều là những vân rất đột biến, không theo quy luật cố định.
Tuy nhiên, mình vẫn cần phân biệt rõ hai dòng này, vì dù chất lượng có thể chỉ khác chút ít, thì điểm khác biệt lớn hơn nằm ở thẩm mỹ. Ở miền Bắc, người ta thường gọi cẩm thị là mun hoa, còn ở miền Nam gọi là cẩm thị. Nhưng thực ra, nếu chưa tìm hiểu kỹ thì sẽ nhầm lẫn, bởi cẩm thị và mun hoa là hai dòng khác nhau, không phải một loại đâu các bác nhé.
Cẩm thị thường chỉ xuất hiện ở vùng Đắk Lắk và một vài vùng ở Gia Lai, thậm chí có cả cẩm thị Lào. Còn mun hoa thì đa phần đến từ Lào. Ở Việt Nam, mun hoa thì chủ yếu có ở Khánh Hòa. Ngoài ra còn có mun sừng và mun hoa Khánh Hòa, chất lượng cũng không thua kém cẩm thị bao nhiêu. Tuy hai dòng này không khác nhau nhiều về chất lượng, nhưng mình vẫn cần phân biệt để tạo ra những giá trị riêng biệt.
Về chất lượng gỗ cẩm thị, hiện nay, gỗ cẩm thị Việt Nam rất hiếm và có giá trị rất cao. Gỗ cẩm thị Việt Nam có chất lượng cực tốt, vượt trội so với cẩm thị Lào. Cẩm thị Lào có vân gỗ đẹp, với ánh ngọc lấp lánh, mang lại cảm giác quý phái, nhưng về chất lượng, cẩm thị Việt Nam vẫn được đánh giá cao hơn, dù vân gỗ không đẹp bằng.
Như đã nói, mun hoa và cẩm thị rất giống nhau về tơ gỗ, đều là tơ gỗ của dòng mun, các đường nét mịn màng gần như giống hệt nhau. Phần vân gỗ cũng vậy, rất đột biến và không theo quy luật.
gỗ Cẩm thị xanh
Ở miền Nam, người ta thích cẩm thị vì nó có phần cầm tay chắc chắn hơn. Một đặc điểm dễ nhận biết cẩm thị xanh so với mun hoa là cẩm thị xanh có những viền màu xanh như viên ngọc rất đẹp, càng ngâm nước thì viền xanh càng nổi bật, nhìn giống như rêu rất bắt mắt.
Cách phân biệt gỗ mun sừng với gỗ nhọ nồi
- Tơm gỗ mun sừng rất nhỏ hoặc không có
Trong bài này Mình sẽ hướng dẫn về cách phân biệt mun Sưng và Cẩm Thị Xanh
- Ở đây mình có Mun sừng tên khoa học Diospyros Mun
Theo mình nhận định thì hiện tại số lượng người nhận biết được mun sừng xịn chỉ đạt 10-20% và rất dễ nhầm lẫn với gỗ “nhọ nồi”.
Tham khảo bài viết dưới đây để hiểu rõ về “mun sừng” và “nhọ nồi”
| Đặc điểm | Gỗ Mun Sừng | Gỗ Nhọ Nồi |
|---|---|---|
| Mức độ quý hiếm | Rất quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng | Không quý hiếm, dễ nhầm với Mun Sừng |
| Màu sắc ban đầu | Đen ngả xanh (màu ốc nóng) | Đen, không có ánh xanh khaki |
| Màu sắc sau sử dụng | Đen bóng như sừng | Đen nhưng mủn, rời rạc, không bóng đẹp |
| Độ cứng | Rất cứng nhưng giòn | Kém bền, dễ bị bào mòn |
| Tính chất gỗ | Quánh lại, chắc chắn | Mủn, rời rạc, bả bả như “nhọ nồi” |
| Phân bố | Hiện chỉ còn ít ở Khánh Hòa | Không rõ ràng, không được khai thác rộng rãi |
- gỗ Mun sừng Việt Nam
Trên thế giới có 2 loại mun quý hiếm :
| Đặc điểm | Mun Cameroon (Gaboon Ebony) | Mun Việt Nam (Mun Sừng) |
|---|---|---|
| Tên khoa học | Diospyros crassiflora | Diospyros spp. |
| Độ cứng | 13.700N | Cao, nhưng không có số liệu chính xác |
| Tỷ trọng | 955 kg/m³ | Cao, nhưng chưa có con số cụ thể |
| Màu sắc | Đen tuyền, ít có vân | Đen ánh xanh (màu ốc nóng), dần bóng như sừng |
| Tính chất gỗ | Rất cứng, nặng, ít giòn hơn | Cứng, giòn, dễ nứt nếu không xử lý đúng |
| Phân bố | Cameroon, châu Phi | Việt Nam (Khánh Hòa, Hà Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Hòa Bình, Hà Tĩnh, Quảng Bình) |
Thế giới biết đến Mun Sừng đa phần là các mặt hàng Mỹ nghệ nhỏ, hàng lớn thì bây giờ ko còn, chủ yếu mặt hàng nhỏ , thủ công như phím đàn piano, hoặc các mặt hàng mỹ nghệ phong thủy vua chúa. Mun Sừng Việt Nam đặc điểm có màu xanh phân ngựa, mặt vừa sẻ ra vân rất mịn và không có tơm gỗ hoặc rất nhỏ. Gỗ Mun sừng rất đanh cứng như thép nguội, rất mịn.
- Đũa gỗ Mun sừng
Mun sừng hiện nay trong thế giới mỹ nghệ thì có rất nhiều đơn vị sử dụng loại khác để nhái mun sừng, Mun sừng thuộc loại chi Thị thì cái gỗ nhái là gỗ Thị Đen, một số tên dân gian còn gọi là nhọ nồi. Thì cái gỗ thị đen này cùng chị thị luôn. Những cái đặc tính giống y gỗ mun, tương đối khoảng 90% tuy nhiên về giá trị gỗ thì nó lại thấp hơn nhiều, những năm gần đây gỗ mun khan hiếm nên thương lái thường trà trộm gỗ này vào để làm nhái, giả gỗ mun lừa người tiêu dùng, do đó hiện nay gỗ Thị đen này cũng đẩy cao lên không đúng về giá trị thật của nó. Thị đen là các bạn đẻ ý là tơm gỗ, bề mặt sẽ không bóng ko đanh bằng gỗ mun, đúng nghĩa mun sừng, có những đặc điểm khác.
Tượng Di lặc tam phúc mun sừng khánh hòa đã hoàn thiện
Bây giờ sẽ cưa ra xem mặt cắt và đánh giá :
Gỗ Mun Sừng
Gỗ Nhọ nồi tép gỗ nhìn thấy
- Mặt cắt khi cưa ra nó màu đen, đúng nghĩa mun sừng nó sẽ màu xanh phân ngựa. Đúng chất mun sừng nó sẽ như thế này , sau một thời gian lên nước và những màu xanh của gỗ này một thời gian nó sẽ mất và nó thay thế bằng một lớp đen rất huyền bí thì cái gỗ mun sừng có từ sừng ý nghĩa trong đó bóng sừng lên.
So sánh giữa gỗ thị đen và gỗ mun sừng cả hai đều thuộc pháp danh khoa học là chi thị. tuy nhiên mun sừng chính gốc rất là cao. một số đơn vị mỹ nghệ nói chung sử dụng cái gỗ thị này để nhái mun sừng thì rất là dễ nhận biết sử dụng cái giấy nhám trà là biết
Gỗ mun sừng sau một thời gian có bóng sùng đi chăng nữa nó có đen đi chăng nữa nhưng khi các bạn cạo lớp gỗ ra nó vẫn là màu xanh đặc trưng
- Mun Sừng màu xanh rêu đặc trưng
- Đối với gỗ thị đen thì các bạn cạo bột ra nó là màu đen
- Màu đen và màu xanh khác hoàn toàn
+ Thị đen và mun sừng khác hoạn toàn
Trên thị trường có rất nhiều người bán ghi là gỗ mun bán 2tr/cây
Nhưng lại bị mơ hồ ko biết có phải hay không hoặc mặt định là mun sừng, nhiều khi còn gọi là mun đen, không có gỗ nào gọi là mun đen . Mun là Mun sừng , mun sọc. Còn mun đen là cách nói đại đi của thương lái bán gỗ thực chất đây không đen. Mun là chỉ có mun sừng thôi là như thế này mọi người phân biết cho kỹ.
Mình phân biệt bằng mặt cắt gỗ, bột gỗ
Cẩm thị bột Màu đen và Còn Mun Sừng màu xanh lá Về cái Ngửi :
- Gỗ mun sừng rất là cay khi cưa ra rất cay mắt trong phòng kín thỏ chịu không nổi chảy nước mắt liền .
- Gỗ thị đen cưa ra bình thường có mùi hơi thơm thơm dễ phân biệt. Đặc tính gỗ mun sừng là giác lõi đan xen lẫn nhau hay gọi là giác lộn mề
Mun sừng giác và lõi đan xen nhau
Gỗ mun sừng các bạn bạn tháy giác và lõi đan xen lẫn lộn vào nhau chứ không phải là đây là lõi mà nó sẽ thẳng được hết, nó không có . Trong cái phần thân cây nó ngoằng nghèo đan xen vao nhau do đó kiếm một thân cây mun sừng đen 100% rất là khó và minh phải bỏ hết gỗ bên ngoài chỉ lấy một khúc nhỏ bên trong đó là đặc tính gỗ mun sừng
Cây gỗ họ thị 100% đen giống Mun Sừng giác không đan xen lẫn lộn
Tại sao các bạn mua gỗ ngoài mà người ta bán rẻ cũng là mun sừng giá cũng rất là cao mà đen hết 100% nhưng mà thực sự đó là gỗ thị. Bạn có thể kiếm dễ dàng 1 khúc gỗ nguyên như vậy đen 100% tỷ trọn không bằng gỗ mun, họ sẽ làm min , nhám mịn kỹ thuật ra công sẽ cho chát gỗ mịn đanh gần giống gỗ mun,
Tiếp theo cho các bạn xem Gỗ Cẩm Thị Xanh và Mun Sọc
Tất cả 2 loại gỗ nào đều thuộc chi thị Diospyros các bạn lưu ý
Mun Sọc
Mun Sọc và cẩm thị Xanh là một
- Chị thị có khoảng 700 loại : mun sừng , mun sọc, cẩm thị xanh đều thuộc chi thị
Xem chi tiết thêm về các loại gỗ chi Thị : Chi Thị – Wikipedia tiếng Việt - Cẩm thị xanh thực chất mà nói gỗ mun sọc là xuát xứ từ bên Lào
- Mun sọc là từ lào, nguồn gốc từ Lào gỗ rất to và chính ngạch
Hàng mỹ nghệ làm từ Mun Sọc
Vì cái vị trí địa lý do đó khả năng sinh trưởng mọi vùng đất mà cái cây , nguồn gố cái cây đó ở bên Lào khác với Việt Nam cho chất gỗ đanh hơn , tỉ trọng nặng hơn bóng hơn , vân nó khít hơn , do nó được tôi luyện nó rất là cằn cỗi lâu năm trưởng thành mói có lõi cho mình làm .
Cả 2 cái đều là một nhưng tại sao cẩm thị xanhh ở việt nam không gọi là mun sọc. Gọi mun sọc thì nó mất giá trị.Nếu gọi đúng mun sọc mất giá trị ko thể phân biệt đc mun sọc. Mun sọc thì chỉ có lào thôi, Việt nam gọi bằng 1 cái tên mỹ miều là cẩm thị xanh
+ Cẩm Thị Xanh
-Thị là thuộc chi thị
-Xanh vì có vân xanh
– Cẩm là một cái tên rất đẹp hay này nọ người dân gian lồng ghép từ cẩm vào nhưng nó không phải thuộc họ cẩm mà thuộc chi thị.
Cẩm thị xanh
Kết luận Cẩm thị xanh và mun sọc đều là một tuy nhiên 2 vùng đất khác nhau nên cho chất lượng khác nhau.
Các bạn nhớ điều đó :
Cẩm thị xanh để phân biệt khi bạn nếm, bạn cưa thì nó Cay đầu lưỡi rất là tê, hơi tê đó là gỗ cẩm thị xanh, nhìn cái vân nó cũng khác
– Cẩm thị xanh thì nó đặc đẹp hơn
-Kết cấu răn chắc khít nhau hơn
+ Mun sọc thì nó vân thưa hơn
Cẩm thị xanh
Bạn nào bên mỹ nghệ đi xem các bộ bàn ghế mỹ nghệ thì sẽ biết vân mun sọc thì nó thưa cuộn cuộn.
