Tủ Bếp Có Bàn Thờ Ông Táo

Thờ ông Táo ở bếp hay là thờ ở trên ban thờ gia tiên?

Ông Táo là vị thần trông coi bếp lửa trong tâm thức người Việt nên thờ cúng Ông Táo không chỉ là phong tục đẹp mà còn thể hiện nguyện vọng về cuộc sống sung túc và yên ổn. Bản chất, Táo Quân là vị thần cai quản bếp núc, nên khi thờ ông Táo thì ban thờ phải đặt trong khu vực bếp của gia đình, chứ không đặt chung trên ban thờ gia tiên.

Bếp là nơi thiêng liêng trong mỗi gia đình nên bàn thờ Ông Táo giữ vị trí quan trọng nhất. Nếu bạn muốn tạo không gian bếp vừa hiện đại lại vừa giữ được nét truyền thống thì thiết kế tủ bếp có bàn thờ Ông Táo là lựa chọn lý tưởng. Khi thiết kế tủ bếp có bàn thờ Ông Táo, bạn cần tuân thủ nguyên tắc phong thủy để mang lại tài lộc và sự bình yên cho gia đình.

Bạn nên chọn bàn thờ ông táo  màu sắc tươi sáng để làm nổi bật không gian. Chọn gam màu ấm như đỏ, cam hoặc màu gỗ cho tủ bếp, còn góc tủ nên chọn màu trắng để làm nổi bật bàn thờ Ông Táo.

Hướng đặt bàn thờ ông Táo trên tủ bếp nên tránh các yếu tố không tốt từ môi trường bếp, gia chủ nên bố trí hướng đặt bàn thờ Ông Táo ở những nơi cao ráo và tránh xa những chỗ dễ bị khói, dầu mỡ như các hướng.

Nếu không thể đặt trong bếp, bạn có thể thờ Ông Táo tại bàn thờ chung trong nhà. Ngoài ra, nên đặt bàn thờ ông Táo gần máy hút mùi của tủ bếp sẽ giúp bảo vệ khỏi bụi bẩn. Tủ bếp có bàn thờ ông Táo nên sử dụng kính để ngăn tàn hương rơi vào tủ bếp và giảm nguy cơ cháy nổ.

Nguồn gốc và ý nghĩa

Phong tục thờ cúng Táo Quân của người Việt không phải là hủ tục mê tín mà là một nét đẹp trong tín ngưỡng văn hóa dân gian. Táo Quân có nguồn gốc từ Trung Quốc, ban đầu gồm ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa và Thổ Kỳ. Khi du nhập vào Việt Nam, câu chuyện này đã được Việt hóa thành huyền tích “hai ông một bà”, tượng trưng cho vị thần đất, thần nhà và thần bếp – còn được gọi chung là ông Công, ông Táo.

Theo hệ thống thần thánh trong Đạo giáo, mỗi gia đình đều có các thần linh bản gia bao gồm: Thần Tài, Thổ Công và Táo Quân. Mỗi vị đảm nhiệm một vai trò riêng: ông Công chịu trách nhiệm cai quản đất đai, trong khi ông Táo phụ trách việc bếp núc, đảm bảo sự ấm no trong gia đình.

Trong quan niệm dân gian, ông Công ông Táo không chỉ giám sát, điều hành các hoạt động trong nhà mà còn ghi nhận những điều tốt xấu của các thành viên. Đồng thời, họ được xem như những vị thần bảo vệ, ngăn chặn các thế lực xấu xâm nhập, giữ gìn sự bình yên và hạnh phúc cho tổ ấm gia đình.

Lễ cúng ông Công ông Táo

Ông Táo là vị thần giữ lửa trong nhà, được coi là cầu nối giữa gia đình và thần linh. Chính vì thế, vào dịp lễ Tết, đặc biệt là ngày 23 tháng Chạp, việc bài trí bàn thờ ông Táo sao cho đúng phong thủy là điều rất cần thiết. Điều này không chỉ giúp gia đình luôn gặp may mắn mà còn mang lại tài lộc và sự sung túc.

Khung giờ đẹp để cúng năm 2025

Năm nay, lễ tiễn ông Công ông Táo rơi vào thứ Tư, ngày 22 tháng 1 năm 2025 dương lịch. Theo chuyên gia phong thủy, các gia đình Việt có thể cúng ông Công ông Táo từ ngày 19 tháng 12 âm lịch (tức ngày 18 tháng 1 năm 2025 dương lịch) đến ngày 23 tháng 12 âm lịch (tức ngày 22 tháng 1 năm 2025 dương lịch).

Khung giờ vàng cúng ông Công ông Táo như sau:

• 7:10 đến 8:50 ngày 19 tháng 12

• 5:00 đến 6:50 ngày 20 tháng 12

• 7:10 đến 8:50 ngày 21 tháng 12

• 7:10 đến 8:50 ngày 22 tháng 12

• 5:10 đến 6:50 ngày 23 tháng 12

Những điều cần lưu ý và kiêng kỵ khi cúng ông Công ông Táo

Khi cúng ông Công ông Táo, gia chủ cần lưu ý và kiêng kỵ những vấn đề sau để thể hiện sự thành kính, mang lại nhiều may mắn cho gia đình:

Thứ 1: Mặc quần áo thiếu chỉnh tề.

Khi cúng ông Công ông Táo, gia chủ phải mặc trang phục lịch sự: quần dài, áo kín đáo, sáng màu, không hở hang. Người thực hiện lễ cúng phải giữ thân thể sạch sẽ, giữ tâm thái hoan hỉ để tạo ra năng lượng tích cực.

Thứ 2: Cúng quá sớm.

Chuyên gia phong thủy lưu ý không nên cúng ông Công ông Táo quá sớm. Tuyệt đối tránh cúng vào ngày Rằm tháng Chạp. Năm nay, mọi người nên cúng từ ngày 19 đến ngày 23 tháng Chạp âm lịch. Gia chủ cũng không nên bao sái bàn thờ, rút tỉa chân nhang trước khi cúng ông Công ông Táo.

Thứ 3: Đặt mâm cúng tùy tiện.

Tùy theo phong tục và quan niệm dân gian từng vùng, các gia đình thường bày biện mâm cúng ông Công ông Táo ở những nơi khác nhau. Vì nghĩ ông Táo là thần bếp nên một số gia đình chọn đặt mâm cỗ ở dưới bếp. Tuy nhiên, chuyên gia phong thủy cho rằng gia đình nên đặt mâm cỗ trên bàn thờ của gia đình. Đây là nơi kết nối tâm linh giữa hai thế giới âm – dương, người trần với tổ tiên và thần linh.

Thứ 4: Cúng tiền âm phủ.

Khi cúng ông Công ông Táo, gia chủ không nên đốt tiền âm phủ. Hành động này hoàn toàn sai về ý nghĩa, vì ông Công ông Táo là thần tiên, không phải là vong hồn người âm.

Thứ 5: Ném cá chép từ trên cao xuống.

Việc phóng sinh cá mang ý nghĩa nhân văn khi hành động này được thực hiện đúng cách – con vật còn sống khỏe mạnh. Nếu không quan tâm đến chuyện sống còn của chúng thì nghi lễ không có ý nghĩa gì. Khi thả, nên dùng tay từ từ nghiêng miệng túi nilon hoặc đồ đựng cá xuống nước để cá tự bơi ra, hoặc đặt cá vào lòng bàn tay thả nhẹ nhàng xuống nước. Tuyệt đối không đứng ở thành cầu hay các điểm trên cao ném cá xuống, hoặc thả cá ở bờ bãi ra những nguồn nước bẩn.

Thứ 6: Cầu xin tài lộc, sung túc.

Nhiều người theo thói quen thường cầu xin ông Công ông Táo cho làm ăn phát đạt, tấn tài tấn lộc. Tuy nhiên, việc cầu xin như vậy không đúng với ý nghĩa của lễ cúng Táo Quân hằng năm. Táo Quân lên thiên đình chỉ để trình báo việc lớn nhỏ của hạ giới với Ngọc Hoàng. Thế nên, các gia đình chỉ nên khấn và cầu xin báo cáo điều tốt là đủ.

Lễ Phật, cúng ông Công ông Táo tùy vào điều kiện kinh tế của mỗi gia đình, quan trọng vẫn là thành tâm. Thông thường, mâm cúng sẽ có những lễ vật như sau: một bình hoa, một đĩa trái cây ngũ quả, ba chén chè trôi nước, ba đĩa mứt, ba đĩa trà khô, nhang đèn, rượu, kẹo, cốm, bánh, hàng mã gồm một chút tiền vàng. Mâm cúng cũng có thể chuẩn bị một số món ăn như cơm, canh, cá, rau củ, kiệu, đĩa thịt luộc, gà luộc, mắm hay đĩa bánh chưng, bánh tét.

Theo tín ngưỡng dân gian, mọi người còn dâng cúng cá chép sống – tượng trưng cho phương tiện để Táo Quân cưỡi về trời. Khi làm lễ cúng hoàn tất, gia chủ phóng sinh cá chép.

Mâm cúng ông Công ông Táo ba miền như thế nào?

Giáo sư Trần Lâm Biền – nhà nghiên cứu văn hóa dân gian – cho biết: Lễ cúng ông Công ông Táo không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy hay cúng bái những món vàng mã đắt tiền. Tùy điều kiện cụ thể, mỗi gia đình chuẩn bị mâm cỗ khác nhau.

• Miền Bắc: mâm cúng ông Táo truyền thống sẽ có một đĩa gạo, một đĩa muối, một con gà trống luộc được tỉa ớt hoặc hoa hồng, một bát canh mọc hoặc măng, một đĩa xào thập cẩm, một đĩa giò chả hoặc thịt đông, một đĩa xôi gấc, một đĩa chè kho, cá chép sống hoặc rán.

• Miền Trung: không có áo mũ vàng mã như miền Bắc nhưng dâng một con ngựa bằng giấy có yên cương đầy đủ, đốt vàng mã cùng nhiều lễ vật. Ngoài các món cơ bản trong mâm cơm, có cá ngừ hay cá thu.

• Miền Nam: đơn giản hơn, chỉ cúng mũ áo và đôi hia bằng giấy là đủ. Ngoài các lễ vật chính này, các gia đình thường làm thêm lễ mặn (với xôi gà, các món nấm, nấu măng) hoặc lễ chay (với trầu cau, hoa quả, giấy vàng, giấy bạc). Tuy nhiên, theo quan điểm nhà Phật, lễ Phật cúng nên thanh tịnh, tránh sát sinh nhiều, nên việc cúng lễ chay sẽ tốt hơn.

Sau khi bày lễ, thắp hương và khấn vái xong, đợi hương tàn lại thắp thêm một tuần hương nữa rồi tạ lễ, hóa vàng mã, thả cá chép ra ao hồ, sông suối để chở các Táo lên chầu trời.

Hướng dẫn chuẩn bị mâm cơm và lễ vật cúng ông Công ông Táo

Vào ngày 23 tháng Chạp, các gia đình thường chuẩn bị mâm cơm và lễ vật chu đáo để tiễn ông Táo về trời. Tùy theo phong tục từng địa phương, ý thức và cách chuẩn bị mâm cúng ông Công ông Táo có thể khác nhau, nhưng đều mang ý nghĩa kính trọng và cầu mong một năm mới an lành, sung túc.

Lễ vật cúng ông Công ông Táo cơ bản theo truyền thống của người Việt bao gồm:

• Sớ ghi tên tuổi các thành viên trong gia đình

• Ba bộ mũ, áo và hia Táo Quân

• Hương, nhang thơm, tiền vàng mã

• Nến hoặc đèn dầu

• Lọ hoa tươi, đĩa trái cây, cau trầu, trà, rượu

• Mâm cơm cúng

Lưu ý: Màu sắc mũ áo và hia cúng ông Táo sẽ thay đổi theo ngũ hành từng năm. Cụ thể:

• Hành Kim: màu vàng

• Hành Mộc: màu trắng

• Hành Thủy: màu xanh

• Hành Hỏa: màu đỏ

• Hành Thổ: màu đen

Tùy theo phong tục mỗi địa phương mà chuẩn bị mâm cỗ phù hợp. Khi chuẩn bị mâm cơm cúng, chúng ta có thể chuẩn bị cỗ mặn, cỗ ngọt hoặc cỗ chay, tùy gia chủ.

Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo tại các vùng miền Bắc – Trung – Nam cũng có những nét riêng biệt. Thông thường, mâm cỗ mặn gồm các món sau:

• Một đĩa gạo

• Một đĩa muối

• Ba chén rượu

• Một con gà luộc (để nguyên con hoặc chặt bày đĩa)

• Một bát canh mọc hoặc canh măng

• Một đĩa xào thập cẩm

• Một đĩa giò lụa hoặc chả quế

• Một đĩa xôi gấc hoặc bánh chưng

Ngoài mâm cơm, cá chép cũng là đồ lễ đặc trưng trong nghi thức cúng Tết ông Công ông Táo, đặc biệt là ở miền Bắc. Theo quan niệm dân gian, cá chép là phương tiện giúp Táo Quân di chuyển về trời. Gia chủ có thể dùng cá chép sống hoặc cá chép giấy, tùy điều kiện.

Khi sử dụng cá chép sống, đặt chậu nước có một hoặc ba con cá chép bên cạnh mâm lễ cúng. Sau khi thực hiện nghi thức cúng xong, người dân sẽ đem cá chép phóng sinh ở ao, hồ – với ý nghĩa đưa ông Táo về trời.

Tết Táo Quân trong Nam không có tục rút chân nhang, không mua cá chép thả trong chậu rồi phóng sinh, không hóa vàng áo mũ thờ vì không thờ áo mũ.

Mâm cúng ông Táo, ông Công đặt ở đâu?

Đặt mâm cúng trong khu vực bếp – ông Táo gắn liền với bếp lửa, biểu tượng của sự no đủ và hòa thuận trong gia đình. Theo nhiều chuyên gia, việc đặt bàn thờ ông Táo trong bếp – có thể là bên cạnh hoặc phía trên bếp – thể hiện tín ngưỡng dân gian thờ vị thần cai quản chuyện bếp núc trong mỗi gia đình, với mong muốn giữ cho bếp lửa luôn ấm, gia đình thuận hòa sung túc.

Tuy nhiên, vì bếp là nơi chế biến thực phẩm nên không gian này thường không đủ trang nghiêm để thực hiện nghi lễ cúng tế. Do đó, nhiều gia đình chọn đặt mâm cúng ở khu vực bàn thờ ông Táo riêng hoặc bàn thờ gia tiên.

Đặt mâm cúng trên bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ Táo Quân:

Theo các chuyên gia phong thủy như Phạm Cương và Mai Văn Sinh, trong lễ cúng ông Công ông Táo:

• Nếu nhà bạn có bàn thờ Táo Quân thì thắp hương ở bàn thờ này.

• Nếu không có bàn thờ Táo Quân riêng thì phải thắp hương ở bàn thờ thần linh hoặc gia tiên, không nên cúng lễ ở bếp, vì từ xưa đến nay bàn thờ luôn được coi là “ăng-ten” để giao tiếp giữa hai thế giới âm – dương, giữa người trần và thần linh.

Cúng Tết ông Công ông Táo cần lưu ý những gì?

Kiến trúc và Văn hóa phương Đông – tục cúng ông Công ông Táo là một nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, nhiều người vẫn chưa làm đúng hoặc còn sơ sót, làm giảm đi ý nghĩa của nghi lễ.

Để nghi thức cúng ông Công ông Táo diễn ra trang nghiêm và trọn vẹn, gia chủ cần lưu ý các điểm sau:

• Chuẩn bị lễ vật chu đáo, đầy đủ và bày vào vật dụng sạch sẽ, để ở nơi trang nghiêm trong nhà.

• Không đặt lễ vật/mâm cỗ dưới bếp hoặc trên nền nhà. Nếu muốn cúng trong bếp thì phải đặt một mâm cúng trong bếp và một mâm khác cúng trên bàn thờ.

• Người cúng đại diện cho gia đình cần tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc chỉnh tề, kín đáo và lịch sự – thể hiện sự tôn nghiêm.

• Chuẩn bị bài khấn và đọc văn khấn to, rõ ràng, với thái độ nghiêm túc, thành tâm.

• Bài khấn nên bày tỏ lòng biết ơn, trân trọng sự bảo vệ của các Táo với gia đình trong năm qua. Chỉ xin Táo báo cáo những việc tốt đẹp trong năm, không nên cầu xin tài lộc.

Thời gian cúng: Có thể thực hiện từ ngày 21 đến trước giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp âm lịch.

Không cúng ông Công ông Táo sau 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp. Tuy nhiên, theo quan niệm một số chuyên gia phong thủy, một số gia đình vì lý do cá nhân có thể cúng trước, nhưng điều này không nên, vì cúng xong chưa đúng ngày thì các vị cũng chưa thể lên thiên đình.

Sau khi thực hiện nghi thức cúng ông Công ông Táo:

• Tiến hành đốt các lễ vật như mũ, áo, hia và vàng mã cùng bài vị cũ, rồi lập bài vị mới.

• Đây cũng là thời gian nghỉ ngơi, bàn giao của Hành Khiển và Táo Quân, nên các gia đình dọn dẹp sạch sẽ bàn thờ, đốt hết chân nhang cũ, lau chùi bát hương để chuẩn bị đón năm mới.

• Sau khi nghi thức hoàn tất, gia chủ đem cá chép phóng sinh ở ao, hồ, sông – với ý nghĩa đưa ông Táo trở về thiên đình. Việc phóng sinh cá cũng thể hiện tấm lòng thiện lương của gia chủ.

Lưu ý khi phóng sinh cá:

• Thả cá nhẹ nhàng, từ từ, tránh va chạm mạnh làm cá chết.

• Không thả cá từ trên cao.

• Sau khi thả cá, quan sát xem cá còn sống khỏe và bơi nhanh hay không.

• Không phóng sinh ở nơi nguồn nước bẩn, ô nhiễm.

• Không thả cá ồ ạt, quăng ném, hay vứt cả túi nilon xuống hồ nước.