Theo phong tục, bao sái bàn thờ không chỉ là việc lau dọn và sắp xếp lại các đồ thờ mà còn là hành động tỉa chân hương, chuẩn bị đón gia tiên về ăn Tết. Nếu bát hương quá đầy, sẽ gây cản trở sự lưu thông khí, ảnh hưởng đến vận khí của gia chủ. Việc tỉa chân hương, lau dọn và sắp xếp lại bàn thờ giúp không gian thờ cúng sạch sẽ, trang nghiêm và phong quang hơn.
Mặc dù công việc lau dọn bàn thờ có thể thực hiện quanh năm, nhưng vào những ngày cuối năm, công việc này đòi hỏi sự cẩn trọng và chu đáo hơn. Đây là dịp để xua đuổi những điều xui xẻo của năm cũ, đồng thời chuẩn bị đón năm mới bình an, may mắn.
Thời điểm tốt nhất để bao sái bàn thờ
Theo chuyên gia phong thủy Skyhome, việc bao sái và rút tỉa chân nhang chỉ nên thực hiện sau khi cúng ông Công, ông Táo xong. Thời gian thực hiện cũng cần được chọn lựa kỹ càng, trong các khung giờ đẹp để mang lại may mắn cho gia chủ.
Theo quan niệm dân gian, sau khi ông Công, ông Táo lên chầu trời, các vị thần sẽ rời đi, khiến bàn thờ của các vị thần trống. Đây là thời điểm thích hợp để bao sái, tỉa chân hương mà không lo ảnh hưởng đến việc thờ cúng. Công việc dọn dẹp và tỉa chân hương thường được thực hiện sau khi đã hoàn thành lễ cúng ông Công, ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp.
Ví dụ, nếu cúng ông Công, ông Táo vào sáng ngày 23 tháng Chạp, chiều cùng ngày bạn có thể tiến hành dọn dẹp bàn thờ. Nếu cúng vào chiều 23, bạn có thể làm công việc này vào sáng hôm sau hoặc một ngày tốt lành khác. Công việc dọn dẹp bàn thờ nên hoàn tất trước ngày 30 tháng Chạp, vì vào ngày này, ông Công, ông Táo sẽ quay lại trần gian.
Dưới đây là một số khung giờ phù hợp để tiến hành bao sái và tỉa chân nhang vào dịp cuối năm:
- Ngày 19 âm lịch: Cúng ông Công, ông Táo từ 7:10 đến 8:50, bao sái và tỉa chân nhang từ 9:10 đến 10:50 hoặc từ 13:10 đến 14:50. Ngày này hợp với các tuổi Tí, Ngọ, Mão, Dậu, Dần, Thân, Tị, Hợi.
- Ngày 20 âm lịch: Cúng ông Công, ông Táo từ 7:10 đến 8:50, bao sái và tỉa chân nhang từ 13:10 đến 14:50. Ngày này hợp với các tuổi Tí, Ngọ, Mão, Sậu, Thìn, Tuất, Sửu, Mùi.
- Ngày 21 âm lịch: Cúng ông Công, ông Táo từ 5:10 đến 6:50, bao sái và tỉa chân nhang từ 15:10 đến 16:50. Ngày này hợp với các tuổi Dần, Thân, Tị, Hợi, Tuất, Sửu, Mùi.
- Ngày 22 âm lịch: Cúng ông Công, ông Táo từ 5:10 đến 6:50, bao sái và tỉa chân nhang từ 9:10 đến 10:50 hoặc từ 15:10 đến 16:50. Ngày này hợp với các tuổi Dần, Thân, Tị, Hợi, Tí, Ngọ, Mão, Dậu.
- Ngày 23 âm lịch: Cúng ông Công, ông Táo từ 9:10 đến 10:50, bao sái và tỉa chân nhang từ 13:10 đến 14:50. Ngày này hợp với các tuổi Tí, Ngọ, Mão, Dậu, Thìn, Tuất, Sửu, Mùi.
- Ngày 25 âm lịch (Lập xuân): Cần tránh việc bao sái và rút tỉa chân nhang vào các ngày 25, 26 và 27 âm lịch, vì nếu làm việc này sẽ dễ mất lộc trong năm.
- Ngày 28 âm lịch: Bao sái và tỉa chân nhang có thể thực hiện từ 5:10 đến 6:50, hoặc từ 9:10 đến 10:50, chiều từ 15:10 đến 16:50. Ngày này hợp với các tuổi Tí, Ngọ, Mão, Dậu, Dần, Thân, Tị, Hợi.
Lưu ý, việc bao sái và rút tỉa chân nhang là một công việc rất quan trọng và cần được thực hiện đúng thời gian và cách thức để mang lại may mắn, tài lộc cho gia đình trong năm mới.
Các bước bao sái ban thờ:
Người thực hiện công việc này thường là chủ gia đình và phải làm trong tâm trạng thoải mái, sạch sẽ. Thông thường, việc tỉa chân hương sẽ được thực hiện sau khi tiễn ông Công, ông Táo về trời, với mong muốn ban thờ đã gọn gàng, sạch sẽ. Để chuẩn bị cho việc bao sái bàn thờ, người thực hiện cần chú ý một số điểm quan trọng về cả tâm lý và vật chất. Trước khi làm, người bao sái nên ăn mặc chỉnh tề, sạch sẽ và giữ tâm trạng thanh tịnh. Ngoài ra, cần tránh quan hệ vợ chồng trong ngày hôm đó và không ăn các món như thịt chó, thịt mèo, thịt rắn, tiết canh ba ba, rùa, cá chép, rượu rắn, rượu cao hổ cốt, mắm tôm, mắm tép, vì những thực phẩm này có thể ảnh hưởng đến công việc tâm linh.
Khi thực hiện bao sái và tỉa chân nhang, cần làm một cách nhẹ nhàng, tránh làm rơi vỡ đồ thờ. Lưu ý không được lau dọn bát hương của gia tiên trước khi lau bát hương của các thần linh. Khi lau dọn, hãy dùng nước ấm sạch, chuẩn bị nước ngũ vị hương (nấu từ năm loại gia vị, trong đó có hồi khô và quế khô làm hai vị cố định) và rượu đã ngâm rừng. Ngũ vị hương có thể bao gồm các loại lá thơm tùy theo mùa và vùng miền như sả, hương nhu, trầu không, lá bưởi, gỗ vang, lá nếp, lá mùi.
- Bước 1: Trước khi bắt đầu, chuẩn bị một đĩa hoa quả (tùy tâm), một ít rượu trắng, một củ gừng còn vỏ giã nát và khăn sạch. Sau đó, cho rượu vào gừng đã giã và ngâm khăn vào rượu ít nhất 30 phút trước khi lau dọn.
- Bước 2: Thắp một nén hương và khấn xin phép các Quan Thần linh để được dọn dẹp ban thờ. Khi hương tàn, bắt đầu công việc lau dọn.
- Bước 3: Hạ các đồ thờ cúng xuống và chuẩn bị một chiếc bàn sạch để đặt đồ xuống. Sau khi đã đặt đồ ngay ngắn trên bàn, dùng khăn đã ngâm rượu gừng lau sạch từng món đồ thờ cúng. Sau đó, dùng khăn khô lau lại từng món một, không vội vàng, luôn đảm bảo sự trang nghiêm và ngăn nắp.
- Bước 4: Rút chân hương: Trước khi rút chân hương, rửa sạch tay bằng rượu gừng. Tỉa từng chân hương cho đến khi chỉ còn lại số lẻ, theo đúng phong tục.
- Bước 5: Đặt lại các đồ thờ cúng lên bàn thờ, thay nước, thay chuông, và nếu có, thay gạo, muối. Sau đó, bạn cần khấn xin các vị thần linh quay trở lại và báo cáo gia chủ đã hoàn tất công việc.
Bát hương trên bàn thờ có ý nghĩa rất quan trọng và cần được tỉa chân hương đúng cách để thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần linh. Theo phong tục, bát hương thần linh thường để lại 5 chân hương, tượng trưng cho ngũ hành tề tựu. Các bát hương khác thường để lại 3 chân hương, với ý nghĩa cầu tài lộc, sinh khí.
Khi tỉa chân hương, cần lưu ý không làm xê dịch bát hương. Dù chỉ một tay giữ bát hương, bạn cũng phải đảm bảo bát hương không bị di chuyển, tránh làm lệch hướng bát hương.
Chân hương đã rút ra nên được hóa hết và tàn hương cần được dọn sạch. Sau đó, lấy một khăn sạch lau dọn tàn hương rơi xuống từ các chân hương cũ. Tiếp theo, dùng khăn đã ngâm trong rượu gừng lau lại xung quanh bát hương, hoàn thành việc dọn dẹp.
