Bàn thờ gia tiên thì nên sử dụng loại gỗ gì?

Đây là câu hỏi rất nhiều gia đình quan tâm khi lựa chọn đồ thờ hay nội thất phòng thờ. Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ chi tiết những loại gỗ thường được sử dụng để làm bàn thờ, đồng thời phân tích rõ ưu – nhược điểm để các bác có cái nhìn toàn diện hơn.

Hiện nay, có một số dòng gỗ phổ biến trong chế tác bàn thờ:

• Loại gỗ tốt nhất (top 1): Đây là nhóm gỗ quý hiếm, có độ bền cao, vân gỗ đẹp, ít cong vênh, hầu như không bị mối mọt. Rất thích hợp cho những ai muốn đầu tư lâu dài và đề cao tính thẩm mỹ.
• Loại gỗ tốt thứ hai (top 2): Nhóm này cũng bền và đẹp, giá thành dễ tiếp cận hơn. Nhiều gia đình lựa chọn vì vừa đảm bảo chất lượng, vừa cân đối chi phí.
• Những loại gỗ không nên dùng: Một số dòng gỗ kém chất lượng dễ nứt, cong vênh, thậm chí bị mọt sau một thời gian ngắn. Nếu không tìm hiểu kỹ, gia chủ có thể gặp rủi ro, vừa tốn chi phí, vừa ảnh hưởng đến không gian thờ cúng.

Việc hiểu rõ bàn thờ gia tiên thì nên sử dụng loại gỗ gì sẽ giúp các bác chọn được sản phẩm bền đẹp, hợp phong thủy và tránh được những phiền toái không đáng có. Đây cũng là kinh nghiệm quý nên lưu lại hoặc chia sẻ cho người thân để cùng tham khảo.

1. Gỗ Hương Đá

Trong số các loại gỗ tự nhiên cao cấp, gỗ hương đá luôn được đánh giá là một trong những dòng gỗ được ưa chuộng nhất hiện nay. Với kinh nghiệm hơn 10 năm trong nghề, Skyhome nhận thấy độ ổn định của gỗ hương đá cực kỳ cao, gần như vượt trội so với nhiều loại gỗ khác. Đây là loại gỗ thuộc nhóm 1A – cùng phân hạng với gụ và gõ đỏ – vốn nổi tiếng về độ bền và giá trị sử dụng.

Một trong những ưu điểm lớn nhất của gỗ hương đá là tỷ lệ nứt và răm rất thấp. Thực tế cho thấy có những bộ bàn thờ khách đặt từ đầu năm đến cuối năm mới lấy, khi kiểm tra chỉ thấy gỗ xuống màu nhẹ theo thời gian, còn kết cấu thì vẫn chắc chắn, không bị ảnh hưởng.

Ngoài độ bền, gỗ hương đá sở hữu vân gỗ đẹp, mịn, thớ gỗ đanh và cầm chắc tay. Tuy nhiên, điều quan trọng khi sử dụng là cần xử lý đúng kỹ thuật. Nếu dùng gỗ còn tươi, rất dễ gặp hiện tượng ra nhựa; nếu sơn phủ ngay, nhựa sẽ đùn ra ngoài gây mất thẩm mỹ. Vì vậy, Skyhome luôn tiến hành phơi nắng cho gỗ trước, chờ nhựa thoát hết rồi mới xử lý bề mặt. Khi hoàn thiện, sản phẩm từ gỗ hương đá vừa hạn chế tối đa nứt nẻ, vừa giữ được vẻ đẹp tự nhiên lâu dài.

2. Gỗ gõ đỏ

Trong các dòng gỗ tự nhiên cao cấp, gỗ gõ đỏ luôn được đánh giá rất cao nhờ khả năng ổn định vượt trội, thậm chí còn nhỉnh hơn cả gỗ hương đá. Tuy nhiên, xét về vân gỗ và tính thẩm mỹ, gõ đỏ có phần mộc mạc, không rực rỡ bằng hương đá. Chính vì vậy, nhiều khách hàng thường phân vân khi lựa chọn giữa hai loại gỗ này.

Skyhome từng có một khách hàng điển hình: ban đầu anh dự định đặt bàn thờ bằng gõ đỏ vì vị trí thờ đặt ở tầng 5, hướng Tây – nơi chịu tác động mạnh của nắng nóng và thay đổi nhiệt độ. Khi tận mắt thấy màu sắc và vân gỗ hương đá, anh khá băn khoăn. Sau khi được tư vấn kỹ lưỡng, anh vẫn quyết định chọn gỗ gõ đỏ bởi độ bền ổn định là yếu tố ưu tiên hàng đầu trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt ở tầng cao.

Thực tế, cả gỗ hương đá và gỗ gõ đỏ đều có độ ổn định rất cao, nên gia chủ có thể yên tâm khi lựa chọn một trong hai dòng gỗ này cho không gian thờ cúng. Ví dụ, một bộ bàn thờ bằng gỗ gõ đỏ do Skyhome chế tác theo kiểu vua sập thờ, kích thước 2m17 x 1m27, được sử dụng trong thời gian dài vẫn giữ được sự chắc chắn. Dù màu sắc có xuống nhẹ theo thời gian và xuất hiện lớp vôi tự nhiên, nhưng chất gỗ thì vẫn bền bỉ, không hề bị ảnh hưởng.

Các sản phẩm từ gỗ gõ đỏ thường được gia công với ván dày 3 phân, chân to 28–30 phân, tạo cảm giác vững chãi, bề thế và sang trọng. Đây chính là lý do gõ đỏ luôn nằm trong nhóm gỗ cao cấp được nhiều gia đình lựa chọn khi làm bàn thờ gia tiên hay nội thất phòng thờ.

3. Gỗ mít

So với trước đây, gỗ gụ và gỗ mít hiện nay không còn được sử dụng phổ biến như trước kia trong chế tác bàn thờ hay các sản phẩm đồ gỗ truyền thống. Trước đó, nhiều gia đình thường lựa chọn sập gụ, tủ chè hay bàn thờ làm từ hai loại gỗ này bởi giá thành hợp lý và dễ chế tác.

Tuy nhiên, theo kinh nghiệm thực tế tại Skyhome, hiện nay nhu cầu với hai dòng gỗ này đã giảm dần. Đơn cử, mới đây Skyhome có thực hiện một bộ bàn thờ bằng gỗ mít cho khách theo yêu cầu. Do anh đặt hàng ở dạng mộc, giá rẻ, nên sản phẩm chỉ được bảo hành ngắn hạn. Lý do là bởi gỗ mít có ưu điểm nhẹ, dễ khô, nhưng sau vài năm sử dụng thường gặp hiện tượng cong vênh, ảnh hưởng đến độ bền và tính thẩm mỹ.

4. Gỗ gụ

Gỗ gụ vốn được đánh giá cao về chất lượng, độ bền chắc đã được kiểm chứng qua nhiều năm. Đây là loại gỗ truyền thống, từng được sử dụng rộng rãi trong chế tác bàn thờ và các sản phẩm nội thất cao cấp. Tuy nhiên, so với gỗ hương đá hay gõ đỏ, gỗ gụ vẫn tồn tại một số hạn chế.

Điểm dễ nhận thấy là tỷ lệ nứt răm của gỗ gụ cao hơn, khiến sản phẩm có nguy cơ mất đi sự ổn định trong quá trình sử dụng lâu dài. Bên cạnh đó, màu gỗ gụ có xu hướng xuống nhanh hơn, khiến tính thẩm mỹ bị ảnh hưởng nếu không được xử lý, bảo quản đúng cách.

So sánh bàn thờ gia tiên gỗ gụ và mít

Khi lựa chọn bàn thờ gia tiên, nhiều gia đình thường phân vân giữa gỗ gụ và gỗ mít – hai loại gỗ đã được sử dụng từ lâu đời trong chế tác đồ thờ cúng. Trước khi các dòng gỗ cao cấp như hương đá hay gõ đỏ xuất hiện phổ biến trên thị trường, gỗ gụ và gỗ mít từng là lựa chọn hàng đầu của nhiều thế hệ.

Tuy nhiên, theo kinh nghiệm thực tế của Skyhome trong hơn 10 năm làm nghề, cả gụ và mít đều bộc lộ những hạn chế nhất định so với hương đá và gõ đỏ.

• Bàn thờ gỗ gụ: chất gỗ tốt nhưng hiện nay tỷ lệ nứt răm khá cao, nhất là trong điều kiện thời tiết nóng hoặc hanh khô. Điều này khiến tính ổn định lâu dài không còn được đánh giá cao như trước.
• Bàn thờ gỗ mít: có ưu điểm nhẹ, dễ gia công, giá thành hợp lý. Tuy nhiên, do đặc tính co ngót mạnh, sau thời gian dài sử dụng dễ bị cong vênh, võng mặt, đặc biệt khi trên bàn đặt đỉnh đồng hay các vật nặng.

Thực tế, nhiều gia chủ đã sử dụng bàn thờ gỗ mít khoảng 10 năm, sau đó phải thay thế bằng bàn thờ gỗ hương đá hoặc gỗ gõ đỏ để đảm bảo độ bền và tính thẩm mỹ.

Ván mặt bàn thờ gia tiên: nên làm ván liền hay ghép để đảm bảo?

Khi lựa chọn ván mặt bàn thờ gia tiên, nhiều gia đình thường băn khoăn không biết nên chọn ván liền hay ván ghép. Thực tế, điều này phụ thuộc khá nhiều vào điều kiện kinh tế cũng như nhu cầu thẩm mỹ của mỗi gia chủ.

Với những gia đình có ngân sách vừa phải, ván ghép hoàn toàn là lựa chọn hợp lý. Nếu được xử lý kỹ thuật tốt, ghép ít và khít, bề mặt vẫn đẹp và bền, gần như không gây ảnh hưởng đến độ chắc chắn. Ngược lại, nếu điều kiện cho phép, việc sử dụng ván liền dày 3 phân sẽ mang đến sự vững chãi, sang trọng và có giá trị lâu dài hơn.

Để hình dung rõ hơn, cấu tạo mặt bàn thờ thường có ba cấp: cấp đầu tiên là mặt chính, cấp thứ hai nằm phía trên, và cấp cuối cùng là nơi đặt bát hương, đỉnh đồng. Với những bàn thờ có chiều rộng lên đến 1m27, ván liền khổ lớn rất hiếm và giá thành cũng cao. Chính vì vậy, Skyhome thường tư vấn khách hàng: phần nào cần sự chắc chắn tối đa thì nên làm ván liền, còn lại có thể sử dụng ván ghép, miễn là kỹ thuật xử lý đảm bảo.

Ví dụ thực tế, một khách hàng của Skyhome đặt bàn thờ rộng 1m27, bề mặt được ghép từ hai tấm gỗ. Đường ghép rất mịn, mờ như một đường chỉ, nếu không quan sát kỹ sẽ khó phát hiện. Trong khi đó, những tấm ván liền chuẩn 3 phân sẽ cho cảm giác chắc chắn và đồng nhất hơn.

Khi nhắc đến các dòng gỗ được ưa chuộng trong chế tác bàn thờ, phải khẳng định rằng gỗ hương đá và gõ đỏ luôn nằm trong top lựa chọn hàng đầu. Điểm nổi bật của hai loại gỗ này chính là màu sắc bền đẹp theo thời gian. Nhiều khách hàng của Skyhome từng đặt bàn thờ bằng hương đá hoặc gõ đỏ cách đây 3–4 năm, sau đó bổ sung thêm cuốn thư, câu đối, nhưng khi so sánh vẫn thấy màu gỗ gần như không thay đổi, vân gỗ nổi rõ, trông rất sang trọng và bắt mắt.

Nếu gia đình bạn đang cân nhắc chọn gỗ làm bàn thờ gia tiên, thì hương đá và gõ đỏ là hai dòng đáng ưu tiên nhất hiện nay. Không chỉ có độ bền vượt trội, ít cong vênh, ít nứt răm, mà còn mang lại vẻ đẹp ấm cúng, phù hợp với kiến trúc phòng thờ hiện đại lẫn truyền thống.